Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

De pijnlijke eenzaamheid van Eurydice

(voor Chris Yperman (1935 - 2015))

Jij bent geboren als Christiane Yperman op 11 augustus 1935 in Merksem. In 1954 verschenen jouw eerste gedichten in het tijdschrift 'De Meridiaan', waarbij jij door de dichter Erik van Ruysbeek en het echtpaar Clara en Gentil Haesaert werd gestimuleerd. Clara Haesaert was een dichteres en samen met Gentil in mei 1951 de oprichtster van 'De Meridiaan'. Zij is geboren als Claire Marie José Weyens in Hasselt. Zij trouwde in 1948 met Gentil Haesaert. In 1955 werd hun zoon Guy geboren. Clara overleed op 15 september 2018. Via Jan Walravens kwam jij bij uitgeverij Manteau terecht, die in 1959 jouw debuutroman 'Een heel klein scheepje' publiceerde. Het is opgedragen aan Rob, Roel en Reinhout. Roel maakte de omslagtekening. Roel was jouw man Roel D'Haese, een modernistische beeldhouwer. Bart Vervaeck noemde deze roman 'sentimentele edelkitsch'. Kees Fens noemde de personages 'sprookjesfiguren, die echter als alle sprookjesfiguren ons heel veel van de wereld doen begrijpen'. Sommigen vergeleken jou met Françoise Sagan.

'Waarom moeten ze altijd aan mij denken als aan een donker dier, waar ze altijd even veel warmte uit kunnen strelen om een of ander te kunnen vergeten. Geen van hen hield van mij. Ik inspireer geen liefde; geen huis om in te wonen, geen kamer om in te rusten. Desnoods wat hartstocht, een hut langs de weg, een veldbed, een schuilhoek in een rots. Ik ben een boot om op te varen, een kleine boot. Veel te klein om de grote tocht mee te doen, waar ze langzaam in de zon verschroeien: het licht, de warmte, waarvoor ze alles hadden verlaten. Mooi eigenlijk. Mooi, hé Hugo, dat ben ik nu.' (uit 'Een heel klein scheepje')

In 1961 verschenen jouw tweede roman 'Zon op de weg' en het verhaal 'Benjamin' in de bundel '13 Vlamingen', met o.a. Hugo Claus, Hugo Raes, Jan Walravens, Louis Paul Boon, Marnix Gijsen en Herman Teirlinck. In 1968 verscheen de roman 'Muziekje', een herdruk van 'Zon op de weg'. In 1970 verscheen jouw eerste toneelstuk 'Twee dames' bij het Brussels Kamertoneel in het Paleis voor Schone Kunsten, met Annelies Vaes en Joanna Geldof. Annelies Vaes (1943) regisseerde in 1976 'Vrijdag' van Hugo Claus. Haar man is Jaak Vissenaken. Joanna Geldof overleed op 29 maart 1998 in Wemmel. Zij werd 71 jaar. Zij speelde naast Huub Stapel in 'De Partizanen' uit 1994. De regisseur van 'Twee dames' was Félicien (Senne) Rouffaer (1925 - 14 juli 2006 in Kapellen). Zijn nicht is de actrice Greet Rouffaer. Het gaat over twee oudere dames, die hun amoureuze herinneringen vertellen. Één van hen was de minnares van koning Leopold II geweest. In 1970 verscheen ook jouw roman 'Pour Delphine'. In 1971 verscheen '49 sculptures. Gedichten bij gouden beeldjes van Roel D'Haese'.

Roel D'Haese is geboren op 26 oktober 1921 in Geraardsbergen. Zijn broer Reinhoud (1928 - 1 juli 2007 in Parijs) was een beeldhouwer/graficus/tekenaar. Zijn zus Begga is geboren op 18 april 1934 in Aalst en zij is een beeldhouwster. Begga was getrouwd met de arts Herman Le Compte, die op 3 januari 2008 in Knokke overleed. Hij werd 78 jaar. Louis Paul Boon was in behandeling bij hem. Begga is de oma van de dichteres Delphine Lecompte. In 1953 kon Roel vanwege rugklachten niet meer in steen hakken en begon hij met smeedwerk, wat hij in Aalst van de smid Jef de Mol had geleerd. Vanaf 1955 begon hij met de bronsgiettechniek. Zo maakte hij de gesmede sculpturen 'De Grote Onverlaat', 'Fabeldier', 'De Pelgrim', 'De Meerkat', 'L'Aviateur', 'Hagedissebewegingen', Legendarische Figuur' en 'The Song of Evil'. Zijn monument voor Jan de Lichte, een eerbetoon voor Louis Paul Boon, werd door Aalst geweigerd en het staat nu op de Bolivarplaats op het Antwerpse Zuid voor het gerechtsgebouw (vlinderpaleis) van de architect Richard Rogers. Dat gerechtsgebouw kostte 280 miljoen euro. Roel hanteerde een surrealistische assemblagetechniek. Veel van Roel's werk is door Alla en Bénédict Goldschmidt aangekocht. Hun zoon is Guy. Zij hebben het later aan het Museum van Schone Kunsten in Brussel geschonken. In 1965 maakte Roel in opdracht van de Goldschmidts het bronzen beeld 'Dicky als Jezus van Praag'.

Roel's dochter is Dominique D'Haese. Of jij haar moeder bent of een onbekende vrouw weet ik niet. Roel hield van het werk van James Ensor. Roel maakte een beeld n.a.v. de marteling van en de brute moord op de democratisch gekozen premier van Congo Patrice Lumumba op 17 januari 1961. Hij werd 35 jaar. Patrice is waarschijnlijk door Godefroid Munongo's soldaten vermoord. Zij hadden waarschijnlijk ook de moord op Dag Hammarskjöld en de genocide in Katanga op hun geweten. De Belgische en de Amerikaanse regeringen waren betrokken bij de moord op Patrice, o.a. via de CIA en de VN. Er is in België nog steeds een onderzoek gaande naar de betrokkenen bij deze moord. De CIA steunde Patrice's (politieke) vijanden met wapens, geld en militaire trainingen. De CIA steunde dus zijn vijand, de dictator Joseph Mobutu. Zijn zonen zijn Roland, Guy en François.

Roel overleed op 18 mei 1996 in Brugge. Sinds 1965 woonde hij om gezondheidsredenen in Nieuwpoort, waar hij als een contactloze zonderling leefde. Jij eerde hem met de dichtbundel 'Kaddisj voor Roel', 15 rouwgedichten met een inleiding 'Mijn vriend' en het gedicht 'Voor Roel' van jullie vriend Hugo Claus. Jij was geregeld te gast bij de Nacht van de Poëzie in België. In 1973 werd bij het toneelhuis Arca-Gent jouw toneelstuk 'Robrecht de Vrome' gespeeld, met als regisseur François Beukelaers. Zij speelden ook 'Pour Delphine'. Jij ontdekte dat Robrecht zichzelf een groot dichter noemde en dat hij drie vrouwen had gehad. Jij maakte er een spel van waarheid en leugen van. Jouw monoloog 'Matraviata' is bij theater De Bron in Gent gespeeld. Jij schreef het voor Greta Van Langendonck (1944 - 2015). In 1987 verscheen de monoloog 'Julie Madame', geschreven voor Frieda Pittoors. De regisseur Wim Meeuwissen en de choreografe Pauline Daniëls voegden er een man (Tom Janssen) en een dansende, Griekse god (Albert J. van der Stel) aan toe. De titel verwijst naar een Franse parfum. In 2000 verscheen jouw laatste toneelstuk 'In de Verdure', geschreven na het rouwproces over Roel en met bepaalde herinneringen uit jouw kindertijd. Het werd gespeeld bij De Korre in Brugge.

In 2004 verscheen de gedichtencyclus 'Had ik een groene hagedis' bij uitgeverij Toohesmi in Gent, met tekeningen van Karel Dierickx. Jij overleed op 7 oktober 2015 in het WZC (woonzorgcentrum) De Zilvermolen op de Heerweg-Zuid 126 in Zwijnaarde. Jij werd 80 jaar. In 1999 verschenen de dichtbundels 'Pour un vaurien' en 'Handgeschreven gedichten'.


De pauwen weghalen...

De pauwen weghalen
langs mijn griekse muren
in kindertekeningen spreken
in je weergalm onvertaald

in de kerselaren kerven
de rozen van Sicilië
de trappen van Venetië
en jouw gezicht mijn liefste

ik zie het met goud beklede paard
dat snikt in januari
dat steeds stervend wederkeert

hoe dichte wouden verbergen
wilde zwijnen herten en beren
en hoe jij onvindbaar blijft.


Orpheus

Onder de tamarinde
iets als bleke bloemen
half verslonden
door dronken menaden
maar niet zijn gelaat
met de wervelende krullen
de dode vingers over zijn lippen
een vlucht patrijzen in zijn blik
kleine smaragden slangen
in zijn hals
zwarte flarden en kevers
over zijn schouders.

Want niets blijft mij over
niet van Oostende
niet van de spiegel
niet van de man
van de rug af gezien

want als hij zich omdraait
is hij het niet meer
en val ik met bebloede knieën
op het scherp van het mes
en van de trappen
mijner herinnering.


Later
als de dood niet meer langskomt
als hij slentert
in verlaten gebieden

zit jij terug op je stoel in de keuken
mijn veertien-achttien soldaat
steek ik mijn handen onder je vest
en stroop ik je hemd omhoog

voel ik je ranke lijf
je ruige armen
ruik ik je geurende zoete zweet

maar als je niet komt
branden zwarte vlekken op mijn ziel
en sterf ik in vele douleuren.


Chris Yperman

Schrijver: Sir Joanan Rutgers
13 januari 2023


Geplaatst in de categorie: idool

Er is nog niet op deze inzending gestemd. 33



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)