Ad Melkert volbrengt de eerste Jellie Gorter-lezing

Jellie Gorter Koningh (1940 - 2020) was een sociaal-democrate in hart en nieren. Van 1970 tot 2002 was zij raadslid voor de PvdA in Gouda en van 1986 tot 1990 was zij wethouder. De PvdA Gouda heeft een nieuwe, jaarlijkse lezingenserie bedacht en Ad Melkert deed de aftrap. Dat was op 2 november 2023 in de Agnietenkapel in Gouda. Volgens de stadskrant was de entree gratis, maar eenmaal daar werd mij toch verzocht om 5 euro entree te betalen. Ik kon er niet pinnen en ik had geen cash bij me en ook geen telefoon om een daar uitgestalde QR-code te fotograferen. 'Dan gaat het niet door!', zei ik tevreden. Ik kon wel even zonder koffie of thee. Buiten was er nog een stormpje gaande en ik ging alvast op de stoel, die pal voor de microfoon van de spreker stond, zitten. Mede door het stormpje was de Agnietenkapel niet erg gevuld. Het was een clubje oud-socialisten bij elkaar. Sommigen bleken elkaar van jaren her te kennen. Een wat gezette, oudere man, die ergens een belangrijke voorzitter van was, vond dat het weer tijd is voor een links kabinet, om de ene fout (het rechtse kabinet) met een andere fout te harmoniseren. Ik telde welgeteld ongeveer 6 jongeren. De rest waren hoofdzakelijk grijsaards.
Ik zag Ad Melkert naar binnen glijden en in het halletje eerst naar de WC gaan. Eenmaal binnen raakte hij al gauw met bekenden in gesprek. Met een klein gangpad ertussen kwam hij even naast mij te zitten. Ik zag hoe hij een wit snoepje of pilletje vooraf nam. Hij bleef vooral heel gereserveerd zijn en op zijn hoede zijn. Doordat hij in een socialistisch nest terecht was gekomen, zag je hem steeds meer lichtelijk ontspannen. Een voorspreker, die helemaal in het zwart gekleed was, kende hij al meer dan 50 jaar. Met hem was hij vanuit Gouda in Amsterdam gaan studeren en met hem woonde hij in één huis. Ad kookte en die ander deed de afwas.

Adrianus Petrus Wilhelmus (Ad) Melkert is geboren op 12 februari 1956 in Gouda. Hij was een kapperszoon uit Gouderak en hij ging naar het Coornhert Gymnasium aan het Jan van Renesseplein. Dat gymnasium stamt af van de parochieschool, die vanaf 1366 nabij de Sint-Janskerk stond.
Ik zat op ongeveer twee meter afstand van Ad, toen hij zijn lezing hield. Je ziet gewoon dat hij onverstoorbaar is en qua denkbeelden behoorlijk vastgeroest is. Toch hangt er een zweem van mildheid over hem heen en hij lachte zowaar, zij het niet uitbundig, maar steeds heel voorzichtig. Ad vertelde over zijn betrokkenheid bij dictaturen, tenminste om die natuurlijk te bestrijden. Zo was hij ooit in Chili geweest. Iets wat ik niet achter hem had gezocht. Hij lijkt me meer een verstokte theoreticus. Niet iemand die het gevaar opzoekt. Ad had zijn kledingkeuze op de samenwerking tussen GroenLinks en de PvdA afgestemd, zei hij. Zijn leesmap was groen. Zijn lezing zat solide in elkaar en hij zei geen schokkende dingen. De asielzoekers moeten worden verspreid en goed opgevangen en ja, natuurlijk gaan er ook dingen mis. Hij vond de poster met het vertekende gezicht van Frans Timmermans erop een duidelijk voorbeeld van het centraal stellen van de partijleider en niet van het partijprogramma.
Mij doet die extreem witte baard van Frans denken aan de baard van Sinterklaas en dat doet mij vervolgens denken aan de uitspraak van Hans Wiegel over Joop den Uyl: 'Sinterklaas bestaat, daar zit hij!'.

Ad hoopt natuurlijk van harte dat de PvdA 22 november een grote winst gaat behalen, want hij vindt (mee)regeren superbelangrijk. Anders krijg je niets van de grond. Bovendien vindt hij dat er internationaal gekeken moet worden. Ooit ontmoette hij Yasser Arafat in Tunis. Hij heeft niets met het benauwde nationalisme. De moord op Yitzhak Rabin op 4 november 1995 in Tel Aviv heeft hem enorm geraakt.
Ondertussen dacht ik eraan, dat ik tegenover de man zat, die ooit zo bot tegen Pim Fortuyn deed. Je weet wel, tijdens die tv-uitzending van het debat na de Gemeenteraadsverkiezingen in 2002. Toen Ad zei: 'Het hoort erbij.' en Pim antwoordde: 'Nou, dat klinkt niet erg enthousiast, meneer Melkert, dat belooft nog wat te worden!'. Ad zat in een Chinees restaurant in Amersfoort, toen hij hoorde, dat Pim was neergeschoten. Er ging een rilling door hem heen. Hij voelde zichzelf ijskoud worden. De moord op Pim is voor hem een blijvend trauma. Altijd als hij langs het Media Park in Hilversum komt, voelt hij de tranen achter zijn voorhoofd drukken. Hij zei: 'Dat beeld, een lange man die daar op dat beton ligt, raak ik nooit meer kwijt. Een mens met wie je de dag daarvoor aan tafel hebt gezeten, die je de hand hebt geschud en die uiteindelijk met hetzelfde bezig was als wij, hoe je ook over hem dacht.'

Terwijl Ad met zijn lezing bezig was, keek ik schuin naar boven naar een hogere verdieping met een houten balustrade. Daar zag ik Joop den Uyl, Wim Kok en Pim Fortuyn gebroederlijk naast elkaar staan en verheugd zijn. Zij dansten van plezier. Zij kunnen Ad en de woorden van Ad natuurlijk allemaal doorzien. Zij hebben in ieder geval grote lol met elkaar. Ad zag ze niet, want hij richtte zich voortdurend op de muffe, oude, 19-de eeuwse aanwezigen. Hij is zelf een strikte schoolmeester uit de oude doos. Hij is er verrekte trots op dat hij een belangrijk deel van het 170 jaar socialisme uitmaakt.
Een vraagsteler zei, dat de rechtse partijen dubbel zoveel zetels hebben als de linkse partijen. Daar leek Ad niet van onder de indruk en hij noemde een periode waarin die zetelaantallen op gelijke hoogte stonden.

Ad is gescheiden van Monica Melkert, met wie hij 2 dochters kreeg. Amanda (nu 36) en Elvira (nu 31). Ad woont nu in Scheveningen en hij is sinds 1 december 2018 de voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen.
Een andere vraagsteller vond dat het defensiegeld maar naar de zorg moet gaan. Daar is Ad het helemaal mee eens. Ik ook. Toch zei Ad, dat je zonder een goede defensie geen voetbalwedstrijd wint.
Na de lezing kreeg Ad een papieren doos in de vorm van het oude stadhuis met diverse versnaperingen erin. Ik was als eerste bij de deur om het schuifslot te openen en weg te snellen.

In 2022 was Ad op het Geschiedenis Festival van het Historisch Nieuwsblad in Haarlem, waar hij door Coen Verbraak werd geïnterviewd. Volgens Ad zou Pim Fortuyn zijn groot gemaakt door 'buitensporige media-aandacht'. Ad vergeleek Pim met Donald Trump, wat klinkklare onzin is. Ad is fel tegen polarisatie, maar hier doet hij het zelf. Joost Eerdmans noemt Ad 'verbitterd als een klein kind'. Geert Wilders poste op X: 'Ad Melkert zegt dat Pim Fortuyn net als Trump 'de onderbuik' bespeelde. Wat een smeerlapperij. Vele jaren na het demoniseren van Pim Fortuyn en de laffe linkse moord op hem, heeft die PvdA-engerd nog steeds helemaal niets geleerd.'
Het lijkt er inderdaad op, dat Ad het verlies van toen nog steeds niet heeft verwerkt. Dat hij Pim zelfs na zijn overlijden blijft bestrijden en met pek besmeuren, zwart maken. Dat is wel heel kleingeestig en rancuneus. Hij mag zijn linkse principes wel eens extra onder de loep nemen, zonder weg te kijken of enkel kleine karakterfoutjes aan te stippen. Zijn ivoren toren intellect kan wel wat smeerolie gebruiken. Hij blijft een sluwe vos, die nooit het achterste van zijn tong zal laten zien. Hij is in het verre verleden blijven steken. Zijn oude, spaak gelopen, onfortuinlijke politiek heeft gefaald en hij beseft dat nog steeds niet.

Melkert Jellie Gorter-lezing

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.3 met 3 stemmen 81