Het denken is de ziekte
Op mijn 19e kreeg ik van mijn beste vriendin mijn eerste zelfhulpboek voor mijn verjaardag, 'Niet morgen maar nu' van Wayne Dyer. Dit had ik zelf gevraagd. Haar moeder had gezegd: "Zou je dat nou wel doen? Ze denkt al zoveel na."
Hoe kan zij dat weten? dacht ik. Ik was vaak bij hun, at mee, sliep er na het stappen. Ik voelde me zowel gekend als betrapt. Teveel nadenken? Misschien. Maar als het er echt op aankwam dacht ik weer te weinig na: sleutels kwijt, tas in de trein laten liggen, lenzen verliezen (ik lag regelmatig op mijn knieën, wanhopig de vloer aftastend).
Ik was met mijn hoofd bezig. Denken, lezen, denken, lezen. Het klinkt misschien intelligent, maar is het niet per se.
Lezen kan een manier zijn om het dagelijks leven te ontvluchten en denken is vaak denken in cirkels. Het heeft me wel iets gebracht, maar minder dan ik had gedacht.
Er is niets mis met nadenken over wat je gaat doen, soms komen de beste ideeën tijdens het wandelen of onder de douche. Maar piekeren maakt alles groter en onoverkomelijker. Dit noemen ze rumineren. Je eigen gedachten kunnen je grootste vijand zijn. Niemand maakt het je zo moeilijk als jij jezelf. Hersenen willen altijd iets te doen hebben en zoeken naar oplossingen. Voor je het weet, blijf je maar malen over hetzelfde probleem.
Ken je dat gevoel dat je niet goed genoeg bent, dat je faalt, of dat je leven geen zin heeft? Het goede nieuws is dat er misschien niets mis met je is. Misschien doe je gewoon iets verkeerd. Als je probeert jezelf hier uit te trekken door eindeloos na te blijven denken, blijf je vastzitten in je lijden. Dit is iets wat 'Mindfulness en bevrijding van depressie' van Mark Williams duidelijk maakt: het denken is de ziekte. Je gedachten hoeven niet waar te zijn en je bent niet je gedachten.
Niet denken, maar doen. Impulsief handelen is niet altijd de beste keuze, maar ‘doen’ is een goed medicijn tegen destructief denken. Opruimen, klusjes doen, in beweging komen. Als je merkt dat je te veel denkt, sta op en doe iets. Gedachten vervangen door betere is soms moeilijker dan gewoon in beweging komen. Je perspectief verandert, je gedachten ook.
Probeer maar eens. Als je blijft zitten tobben kom je nergens. Als je jezelf naar buiten trekt voor een wandeling, merk je dat je gedachten lichter worden. Mensen die te veel denken, leven vaak te veel in hun hoofd. Maar je hebt ook een lichaam. Je bent je lichaam. Minder denken en meer voelen: via je lichaam ervaar je dingen. Wanneer je je daarop focust, laat je je gedachten voor wat ze zijn en ben je in het nu. Dit is waar mindfulness om draait en het is ook de basis van haptonomie.
Haptonomie gaat over voelen: hoe de dingen voor je zijn in je lichaam. Hoe voelt het als iemand een hand op je schouder legt? Kun je dat toelaten of schrik je ervan? Het helpt je jezelf en je grenzen beter leren kennen, zonder al te veel te praten of te denken. Het is verre van zweverig, het is eerder andersom: Je komt weer met beide benen op de grond.
Wayne Dyer zegt dat we vaak denken dat externe omstandigheden onze emoties bepalen, maar we bepalen zelf hoe we reageren op situaties. Je emoties zijn niet afhankelijk van anderen of het verleden; jij hebt de controle over hoe je je voelt in het huidige moment. Hij zegt ook: gedachten beïnvloeden ons gevoel. Door onze gedachten te veranderen kunnen we onze emoties veranderen.
Beide benaderingen benadrukken dat je niet vast moet blijven zitten in je gedachten, maar je meer moet richten op het huidige moment, of dit nu door actief handelen of bewust voelen is.
6 april 2025
Geplaatst in de categorie: psychologie