Inloggen
voeg je beschouwing toe

Beschouwingen

OVER BIDDEN IN EEN CAUSALE WERELD 1

"Heeft bidden zin?" Het is al weer vele jaren geleden, dat ik me dit begon af te vragen. Ik bedoelde eigenlijk: heeft het zin te bidden om goddelijk ingrijpen in de gang van zaken in de wereld of in het persoonlijke leven?

Nog wat concreter: heeft het zin te bidden om herstel van een dodelijke ziekte, of om een stormramp af te wenden, of om je tegen een misdadiger te beschermen? Een gebedsverhoring van die orde zou immers logischerwijze betekenen, dat daardoor iets zou veranderen in de natuurlijke gang van zaken. Immers, als datgene waarom gebeden werd, tóch gebeurd zou zijn, dan was het niet nodig geweest erom te bidden. Maar aan de andere kant: als een gebed iets zou veranderen in de natuurlijke, wetmatige gang van zaken, dan zou dat een wonder zijn.

Laat ik eerst definiëren wat ik in deze beschouwing onder gebed en onder wonder zal verstaan.
Met "gebed" bedoel ik, zoals woordenboeken het omschrijven:
"het aanroepen van de Godheid als middel van verering, dankzegging of smeking."
"Wonder" in de zin van gebedsverhoring definieer ik eveneens met een woordenboekomschrijving, te weten:
“handeling die de natuurkrachten te boven gaat en dus alleen door God of met bijzondere hulp van God kan worden verricht; mirakel.”

Welke reden is er om vraagtekens te zetten achter eeuwenoude "zekerheden" van gelovige mensen dat het gebed tot wonderen in de zin van mirakelen kan leiden? Is dat alleen maar twijfelzucht of zijn er concrete, praktische problemen? Het laatste lijkt mij het geval. Voor God is niets te wonderlijk (zégt de gelovige), maar waar je om bidt moet wel kúnnen (dénkt hij). Er zal dan ook niet vaak gebeden worden om een nieuw oog voor iemand die een oog is kwijtgeraakt of om het weer aangroeien van een geamputeerd been. Waarom niet? Omdat kennelijk toch weinig mensen geloven in een mirakel, dus in een rechtstreekse goddelijke ingreep in de natuurlijke gang van zaken.

Ja maar, zal iemand zeggen, dat God sommige gebeden niet verhoort, betekent niet dat Hij dat niet kán, maar alleen dat Hij het niet wíl, en daar kunnen goede redenen voor zijn. Dat is aardig gevónden, maar het blijft dan toch wel bijzonder merkwaardig dat God blijkbaar juist datgene niet wíl wat volgens de natuurwetten niet kán.
Misschien is er aanleiding om onszelf een aantal dingen af te vragen.

Om te beginnen de vraag: is het wereldgebeuren in de ruimste zin van het woord onderworpen aan de wetten van oorzaak en gevolg? Daarover is al heel wat gezegd en geschreven. Ik beperk mij hier tot de opmerking dat er niets kan gebeuren zonder een voor die gebeurtenis specifieke oorzaak (of complex van oorzaken) en dat er niets kan gebeuren zonder een voor die gebeurtenis specifiek gevolg (of complex van gevolgen). Deze stelling impliceert dat ook de mens in al zijn denken en handelen aan die wetmatigheid is onderworpen. Het merkwaardige is nu dat ook, of zelfs júist, mensen die geloven in godsbestuur, vaak de grootste moeite hebben met deze opvatting. Het zou immers "vrije wil" en dus eigen verantwoordelijkheid uitschakelen. Maar, zou ik hun willen vragen, valt godsbestuur dan wél met vrije wil te rijmen? Twee tegenstrijdige opvattingen tegelijk overeind houden (namelijk dat Gods wil je leven bepaalt maar dat je toch zelf vrij kunt kiezen), dat gaat echt niet.

En nu dan de relatie met het bidden. Kan het gebed de causaliteitswet doorbreken? Als álles uitsluitend in oorzakelijk verband gebeurt, dan moet het antwoord op deze vraag natuurlijk ontkennend zijn. Dat is het ook. Maar, let wel, ook het gebed gaat niet buiten de causaliteit om. Het heeft oorzaak en gevolg. Er gaat immers een besluit om te bidden aan vooraf en het heeft gevolgen voor de innerlijke gesteldheid van de bidder zelf. En een verandering in het dénken van de mens, heeft ook gevolgen voor zijn hándelen. Daardoor kunnen de indirecte gevolgen van het gebed dus ook van materiële aard zijn. Zoals Burton Hillis schreef:
"Het gebed verandert de dingen niet, maar het gebed verandert de mens en de mens verandert de dingen."

Materiële gevolgen van een gebed zijn ook denkbaar voor zover de geest van een mens diens lichaam beïnvloedt, zoals bijvoorbeeld het geval is bij psychosomatische aandoeningen. “Wonderbaarlijke” genezingen door zo geheten gebedsgenezers werpen een scherp licht op de wederzijdse afhankelijkheid van psychische en fysieke factoren in de mens.

Wordt vervolgd.

Schrijver: H.P. Winkelman, 3 juni 2012


Geplaatst in de categorie: religie

3.2 met 8 stemmen 163



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
Rina van Dijk
Datum:
4 juni 2012
Met name met dat 'wordt vervolgd' ben ik heel blij:))

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)