Resonantie in mono
Bepaalde voorwerpen maar ook sommige zintuiglijke waarnemingen kunnen de aanleiding zijn, dat op een bepaald moment het diep gelegen (en incidenteel ook bewust afgeschermde) deel van ons geheugen wordt geactiveerd en in trilling gebracht. Zo heb ik b.v., bijna 50 jaar geleden, met een mono cassetterecordertje het gebeier van de klokken van de evangelische kerk in de woonwijk van mijn geboortestad opgenomen. Nadat deze geluidsregistratie enkele decennia lang, niet beluisterd, verhuisde van rek naar kast of lade, is deze uiteindelijk enkele jaren geleden gedigitaliseerd en op cd gebrand. Zij heeft ook een plaatsje gekregen tussen de muziekbestanden in mijn computer. In voorafgaande jaren heb ik er maar sporadisch naar geluisterd. Mijn geboortestad heb ik in de afgelopen 50 jaar slechts acht à tien keren bezocht. Er is weinig meer over van hetgeen me er nog naar toe zou kunnen trekken. Ook daar is, zoals overal elders, enorm door nieuwbouw uitgebreid. De meeste vertrouwde plekjes zijn nu onherkenbaar veranderd of geheel verdwenen. - Misschien beluister ik om die reden de laatste tijd de opname zo af en toe weer eens, me iedere keer weer verbazend over hetgeen dan bij mij in de vorm van indrukken of aan herinneringen naar de oppervlakte komt. Soms als losgewoelde aarde, soms als een hoog opgeworpen vore, waarbij de ploegschaar tot op het bot de deels vergeten beelden en gevoelens blootlegt.
Dang… dang… de klank van de kleinste en het helderst klinkende klok komt via de boxen de huiskamer in. Ik ben alleen; ik beluister deze opname meestal alleen. Met open ogen komt vrijwel onmiddellijk een beeld op uit mijn jeugd. Wanneer de kleinste klok 's middags tussen één en twee uur luidde, dan was er weer een begrafenis. Daarnaast was het kleintje het meest actieve lid van de klokkenfamilie in de klokkenstoel van de toren. Hij sloeg de kwartieren en kondigde met vier slagen de tijd van het hele uur aan. Het slaan van hele uren was het werk van de middelste klok. Voor deze had ik altijd al een zekere voorkeur.
Doeng… doeng… Hij had een warme klank. Toch leek het wel, of er een barst in zat. De nagalm was korter dan die van de andere klokken. ''Doeng'' was de onmisbare schakel tussen zijn kleine familielid en de grote, zware klok. Gezamenlijk vormden ze een prachtige, harmonieuze en warme drieklank in majeur, voor mij uit duizenden te herkennen. Afhankelijk van het weer, de windrichting of ook van de plaats waar men zich tijdens het luiden al luisterend bevond, was de melodie afwisselend zwevend door een soort dopplereffect. Het ene moment neigend naar een mineurklankbeeld, dan weer holler of juist zuiverder, hoger en briljanter. Alle mooie klanken van de klokken van de Grote Kerk in Amsterdam, de Oude Kerk van Delft, de Laurenskerk van Rotterdam, de domklokken van Keulen, Regensburg, Straatsburg en zelfs die van de Sint Pieter in Rome kunnen in mijn beleving niet, de in mijn oren zo vertrouwde, eenvoudige klankschoonheid van de klokken in mijn geboortestadje evenaren - Toegegeven: ik ben daarbij vanzelfsprekend geenszins objectief!
Doonngg… doonngg… Zaterdags avonds om zeven uur, des zondags om negen en om half elf kon men van hun prachtig gebeier genieten. Soms klonk het wat zweverig en hoorde men duidelijk de harmonischen en dissonanten die klokken juist die specifieke klankeigenschap verlenen. Bovendien was er altijd die onregelmatigheid in hun geluidspatroon. Iedere klok luidde in het eigen ritme waarmee hij in de klokkenstoel heen en weer zwaaide. Daarbij werd de grootste steevast ingehaald door de middelste en beiden op hun beurt door de kleinste. In een onregelmatige interval van tientallen seconden klonk een drieklank als één slag, als één geheel. Als de klokken stemmen waren geweest, dan hoorde je precies, wanneer ze het met elkaar eens waren en wanneer niet.
Ik zit nu met gesloten ogen. Andere beelden komen in mij me op. Zaterdags avonds zaten we als kinderen in de badkuip als de klokken de zondag inluidden. Daarna mochten wij nog een uurtje opblijven en dan naar bed. Zondags ochtends draaiden we ons tegen negen uur nog eens behaaglijk om en genoten nog half soezend en slaperig van het mooie geluid. Ik kan me, achteraf, eigenlijk niet voorstellen hoe de sfeer zaterdags of zondags zonder de klokken zou zijn geweest.
Doonngg… dang… doeng… dangdoonngg - Deze keer geniet ik echt. Met de opgeroepen beelden van weleer hoor ik ook weer oma’s waterketel in de keuken zingen (als we bij haar logeerden) of dat moeder ons roept, dat we aan tafel konden voor het ontbijt. Dang… ik ruik zelfs de geur van vers gezette koffie… Doonngg… maar dat is de koffie die ik net zelf heb gezet. Dang… Ik voel me een tevreden mens en toch ook een beetje weemoedig van binnen. Dang..g...g..…g…..g . De laatste slag galmt ebbend weg uit de boxen…
Ik ben weer eens even terug geweest naar mijn jeugd, met een gemak als zou ik gebruik hebben gemaakt van een nog steeds uit te vinden tijdmachine. Zo’n reis duurt telkens ruim zeven minuten… Ik weet, dat er na de laatste klank op de geluidsregistratie nog twaalf seconden lang zachtjes en in de verte de klokken van de naburige deelgemeenten hoorbaar zijn en zelfs twee van de aangrenzende stad in het westen. Hoewel ook voor mij met gespitste oortjes moeilijk waarneembaar door de zwakke mono-ruis: ook déze klokken herken ik na al die jaren, feilloos, nog allemaal.
Tot een volgende keer.
ziggo.nlGeplaatst in de categorie: emoties
Oude geluidsregistra
910
Geef je reactie op deze inzending:
Geluid in mono past ook in de tijd, waarin het zich afspeelde.
Na lezing mijn ogen gesloten en het over me heen laten komen.
Het was voor mij een boekje, met ingesloten een CD, die ik met plezier beluisterd heb.
Ook ik herken die herinneringen wel, de kerk was om de hoek van de straat waar ik toen woonde. Hulde!