Inloggen
voeg je verhaal toe

Verhalen

Chaos

De regen had iets bijzonders gekregen sinds mijn jarenlange verblijf in Griekenland. Zo vaak regende het daar niet maar als het regende moest ik altijd aan Nederland denken. Vaak zonderde ik me dan af. Dan ging ik op het balkon zitten om naar de hemel te kijken. De eenzaamheid die ik dan voelde, was alleen te omschrijven als heimwee. Heimwee naar de zekerheden in dat kleine landje dat zo ver weg was. Iedereen kende het daar van de pakken melk (het kleine Hollandse meisje) en de kaas. Ik leerde het pas kennen nadat ik er van weggevlucht was.

Daar die dagen verveelde ik me geen moment, maar verbeeldde me regelmatig de orde en netheid van de Nederlandse nieuwbouwwijken. Niet eens omdat ik orde nodig heb. Ik lees immers altijd met veel plezier over Heraclitus van Efeze en zijn denkbeelden over de immer beweeglijke kosmos, die weliswaar constant is maar toch zeker niet orderlijk. Orde is prettig voor het overzicht. Chaos en beweeglijkheid zijn noodzakelijk als vermaak.

Heraclitus zag de kosmos als een opeenstapeling van tegenstellingen. Zowel de macrokosmos als de menselijke wereld. Deze bewegende tegenstellingen zijn, volgens hem, een eenheid in twee delen. Zoals dag en nacht of liefde en haat. Hij omschrijft dat ook wel als vuur. Want de eeuwige kosmos is als vuur. Hij vlamt op en dooft uit. In perfect evenwicht omdat het altijd ergens evenveel opvlamt als het ergens anders uitdooft. Het is een vrij bekende omschrijving. Hoewel deze goddelijke wetmatigheid duidelijk is, blijft hij altijd voor de mens verborgen. De vroege natuurfilosofen hadden er, net als veel generaties filosofen na hen, geen moeite mee hun onwetendheid af te schuiven op een Goddelijkheid. Serieuze godsbewijzen kwamen pas vanaf de verlichting.

Heraclitus was een einzelgänger avant la lettre. Het uitblijven van directe leerlingen of volgelingen is hiervan een duidelijke voortzetting. Zijn invloed acht ik echter bijzonder groot. Plato baseerde delen van zijn werk op hem en Georg Wilhelm Friedrich Hegel’s Dialectiek komt wel erg dicht in de buurt van een uitwerking van de ‘panta rhei’ denkbeelden.

Efeze, de geboorteplaats van Heraclitus, ligt niet in Griekenland. Het plaatsje waar die grote Griekse filosoof vandaan kwam en waar nog steeds erg mooie opgravingen en ruïnes te bezichtigen zijn, behoort tegenwoordig bij Turkije. Met de val van het Hellenistische rijk, de tweedeling van het Romeinse rijk en de opkomst van de islam is er veel veranderd in de indeling en de sociaal-culturele en religieuze signatuur van die omgeving. Het blijft een verdomd mooi stukje wereld, waar je als mens kunt verdwalen in de geschiedenis.

Schrijver: Roel van Rijswijk, 30 juni 2006


Geplaatst in de categorie: reizen

4.1 met 14 stemmen 879



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)