Phoenix in een vervuild luchtruim

De allerbelangrijkste poëzie is de poëzie, die niet wordt opgeschreven, dat is de poëzie, die geleefd wordt, zoals bij de natuurvolken of bij de kinderen, zonder enige pretentie kunst te zijn. Het bestaat zelfs dat men voortdurend lyrisch kan zijn en zien, deze staat is eigen aan alle kunstenaars, mits zij zich niet laten verstoren, vangen door negatieve energieën, in of buiten henzelf. Maar dit terzijde.
Van de geschreven poëzie is vooral die poëzie belangrijk, die blijft haken in het geheugen van de lezers. Wij zagen reeds dat dit geheugen inmiddels danig is aangetast door een geestverstikkende buitenwereld, toch is er geen reden om al te diep te treuren. Korte zinnen weet men zich nog wel te herinneren. Hier volgen enkele voorbeelden:

'Ik ben een God in 't diepst van mijn gedachten', Willem Kloos.

'Laten we zacht zijn voor elkander, kind -', Adriaan Roland Holst

'Alleen in mijn gedichten kan ik wonen', Jan-Jacob Slauerhoff

'Hij schreed en ruimte was hem soepel kleed', Hendrik Marsman

'Ik ging naar Bommel om de brug te zien', Martinus Nijhoff

'Dag ventje met de fiets op de vaas met de bloem ploem ploem', Paul van Ostaijen

'Op een dag zal ik wegzijn en wat dan?', Jotie T'Hooft

En zo zijn er nog een heleboel van die ingeprente zinnen, dit zijn wellicht niet eens de beste voorbeelden, maar meestal komt men niet verder dan één zin of in het beste geval één couplet. Toch is dit heel belangrijk, want één zo'n zin kan het hele gedicht oproepen in de vorm van een onuitsprekelijke emotie. Die emotie is bij iedereen verschillend, al zal de grondtoon bij iedereen zo ongeveer gelijk zijn. Gedichten die in het hart van de lezers achterblijven, die daar gedijen als geestelijke, krachtige, prachtige planten met troostrijke bloeiende bloemen (de beeldentaal), die zijn zeer waardevol voor een mensenziel, daar deze gedichten voeden en versterken, als onzichtbare metgezellen, engelachtig. Het hoeft zelfs niet eens, zoals hierboven gezegd, dat er een zin wordt onthouden van deze 'geslaagde' gedichten, een herinnering aan het gevoel dat deze gedichten opriepen, kan genoeg zijn, genoeg om wederom die helende extase te beleven, die uitzonderlijke geborgenheid.

Zo heb ik bijvoorbeeld dierbare herinneringen aan de poëzie van Rabindranath Tagore, terwijl ik mij geen woord van hem kan herinneren. Dit is ook mijn grote overtuiging, dat ware poëzieherinnering woordenloos kan zijn en heel krachtig, want dat is een pure gevoelsherinnering.
De echt belangrijke poëzie raakt het gevoel van de lezer en dan ten diepste, zodat het een emotionele herkenning oproept, een gevoel van 'Ja, dit voel ik ook, maar ik kan de woorden er niet voor vinden, hoe graag ik dat ook zou willen'. Daarom is dichten een dienstbare taak, nog steeds. In ieder gedicht zit een essentie/een intentie verborgen, die kan variëren van diepgaand tot luchtig, van ernstig tot luimig, van wijs tot dom. Het is te gemakkelijk om te stellen dat alleen diepgaande, ernstige en wijze gedichten belangrijk zijn, want wanneer een luchtig gedicht (Drs. P of Kees Stip) een versomberd mens kan opbeuren, hoe vluchtig ook, dan is zo'n gedicht in wezen een wijs en zeer belangrijk gedicht.
Andersom is het ook mogelijk dat een van nature blijmoedig mens door het lezen van een ernstig gedicht (P.C. Boutens, Gerrit Achterberg of Jotie T'Hooft) plots in een lastige depressie belandt.
Op zich hoeft dit geen probleem te zijn, maar wel als dit in de kern verarmend werkt, in plaats van verrijkend. Zo beschouwd is de belangrijkste poëzie niet te definiëren, dit is een persoonlijke en tijdsgebonden kwestie, een ieder komt ook op dit gebied tegen wat er in hem- of haarzelf leeft en aangezien iedereen innerlijk in beweging is, mag je wel stellen dat alle poëzie belangrijk is, al was het alleen maar voor de poëet zelf. Verschil in graduatie is een feit, maar niet een graadmeter. Respect voor al wat leeft is van belang, zo ook voor de poëzie. Betweters dien haar niet.

Phoenix in een vervu

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.2 met 6 stemmen 868