Het ritueel

…De oude, gerimpelde rechterhand bewoog met een snelle repeterende beweging als de vleugel van een vlinder op en neer. De rechter onderarm schudde daardoor vanaf de pols tot aan de elleboog in een wat trager tempo. Klapwiekend greep de hand een Gillette scheermeshouder en bracht deze tot aan de met scheerschuim overdekte linkerwang. Zodra de messen ter hoogte van de bakkenbaard de huid beroerden bevroren vrijwel meteen alle ongecontroleerde bewegingen. Met strakke lange halen gleed het scheermes over de huid, de banen trekkend met de precisie van het mes in de hand van een chirurg… Freek beet op zijn onderlip. Gezeten in de brede gemakkelijke fauteuil sloeg hij dit tafereel al voor de zoveelste keer gade. Hij begreep nog steeds niet, welke kracht op dit moment deze scherende hand stuurde. Zijn schoonvader Ko zat op een stoel in de badkamer. Hij ging zo in zijn bezigheid op, dat hij niet bemerkte, dat hij vanuit de huiskamer via de geopende badkamerdeur door Freek ademloos werd geobserveerd.

Ko was 88 jaar oud. Vijf jaar geleden openbaarden zich de eerste duidelijke symptomen van dementie; korte tijd daarna kreeg hij de ziekte van Parkinson. Daardoor leed hij veel pijn in o.a. zijn gewrichten. Hij liep zeer moeizaam, iets schuin voorover gebogen, met behulp van een stok. De schuddende bewegingen van zijn rechterhand schenen hem niet te hinderen. In de afgelopen vijf jaar was de wereld rondom Ko steeds kleiner geworden. Nu zat hij opgesloten in zijn eigen wereld. Daarin had hij geen besef meer van tijd, seizoenen of dagen van de week. Eenmaal buiten zijn woning raakte hij volkomen gedesoriënteerd. Na een uitstapje per rolstoel met Freek en Annie herkende hij soms na terugkomst zijn eigen woning pas nadat hij er weer een kwartiertje had gezeten. Ondanks alles was hij een vrolijke en levenslustige man. Hij herkende, behalve alle familieleden, andere personen nog slechts sporadisch. Lezen, puzzelen of tv kijken deed hij niet meer – elke dag was het ZONDAG. Zo ook, als Freek hem al bijna twee jaar elke woensdagochtend gezelschap hield, zodat zijn schoonmoeder samen met Annie eens een paar uurtjes er tussenuit kon. Ko had op die manier wat aanspraak en hoefde niet in paniek te raken als bleek dat hij alleen zou zijn.

… Freek zag, dat Ko inmiddels een tweede kommetje warm water had genomen om zich nogmaals ''tegen de draad in'' te scheren.

Elke woensdagochtend keek Freek dus naar hetzelfde ritueel. Zodra de dames de deur uit waren zei Ko steevast: ,,Ik ga me effe scheren, vin je toch niet erg, hè Goof?’’ Freek vleide zich dan in de zachte kussens van Ko’s stoel, om vanaf die plek de verrichtingen van Ko te volgen.

Eerst werd de scheerspiegel met uiterste precisie op het tafeltje in positie gebracht. Daarna pakte Ko een groen plastic kommetje en haalde er een in een wit doek gewikkeld pakje uit. Dit werd dan weer bedachtzaam opengemaakt, het doekje uiterst nauwkeurig in vieren gevouwen en de inhoud naast het kommetje op het tafeltje uitgestald. Het kommetje vulde hij dan met warm water, waarin vervolgens zijn scheerkwast langzaam werd ondergedompeld. Daarna hield hij de scheermeshouder tegen het licht. Alle handelingen werden met de linkerhand verricht. Zij geschiedden met een zelfde geconcentreerde plechtigheid als die van een katholieke geestelijke tijdens het celebreren van een mis, waarbij ook alle voorwerpen met een voorgeschreven ritueel werden gehanteerd. Nadat zijn gezicht was ingezeept, pakte hij de scheermeshouder en plaatste hem over naar zijn rechterhand. Dan begon weer het boven omschreven, adembenemende schouwspel. Na het scheren werd alles netjes schoongemaakt en in omgekeerde volgorde opgeborgen. Als laatste de sch…

… Met een klap kletterde de scheerspiegel op de betegelde vloer van de badkamer. Ko keek onthutst en ongelovig. Freek schoot overeind en raapte de spiegel op, die gelukkig heel was gebleven. Ko keek hem oprecht boos aan en zei: ,,Nou, je hebt weer mazzel gehad, Goof, anders had je me een nieuwe moeten geven!’’ – Hij bekeek enige tijd aandachtig de spiegel. Daarna plaatste hij hem weer nauwkeurig in de vereiste positie op het tafeltje. Hij greep naar het groene kommetje. ,,Wilde U zich gaan scheren, pa?’’ Freek probeerde deze dreigende impasse tactisch te omzeilen. ,,Zou het vandaag wel nodig zijn? Ik vind Uw gezicht nog zo glad… ’’

Ko betastte peinzend zijn gelaat. Zijn gezicht klaarde op en met een stralende lach antwoordde hij: ,,Je hebt gelijk, Goof. Laat dat nou de eerste zondag wezen dat ik me niet hoef te scheren!’’

Tot een volgende keer.

Schrijver: Günter Schulz, 27 januari 2006

agschulzziggo.nl

Dagelijks scheer-rit dementerende schoonv ondanks ziekte van P

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.2 met 5 stemmen 1.186