Edwin’s kiezersblok (Drie & slot)
III
Edwin denkt dat zelfontwikkeling betrekking heeft op innerlijke eigenschappen. Hij probeert een beter mens te worden en heeft eigen ideeën over wat een beter mens zou moeten zijn. Dat is niet iemand die zich voorstaat op hoe hij denkt, wat hij gelooft, hoeveel hij weet of wat hij presteert. Een beter mens begrijpt wat hij doet en doen moet. Volgens Edwin lijkt het leven op een lot uit de loterij en een donderslag bij heldere hemel. Achteraf is een levensloop goed te verklaren, maar niemand kan vooraf zeggen wie het beste lot heeft. Een beter mens heeft zijn lot weggegooid. Toevallige prijzen zijn niet aan hem besteed. Een beter mens weet wat hij wilt en waarom en hoe hij het kan bereiken.
Wie Edwin beter kent weet wat hij bedoelt met een beter mens: iemand die te vergelijken is met een goede automobilist. Als je angstig bent bij een ander in de auto dan voel je je bij een goede chauffeur toch op je gemak. Hij heeft de juiste snelheid, hij houdt de juiste afstand, hij kijkt goed uit en hij kent de weg. Hij maakt een zekere en ontspannen indruk.
Edwin houdt de teller strak op tachtig, hij rijdt geheel links. Meteen blijkt hoe ongeduldig mensen worden als ze achter het stuur zitten.
‘In de competitieve maatschappij praat men steeds minder over geduld, bescheidenheid en zelfbeperking. Logisch, wie zich in geduld bekwaamt lijkt op een luiaard. Aan de andere kant: het is toch van de zotte dat een carrière op een sprintwedstrijd lijkt. In sprintwedstrijden komen de meeste valse starts voor. De employees lijken ook wel op pasgeboren vogeltjes die om het hardst piepen als de baas een buidel met kansen bij zich heeft. Ik zou niet eens baas willen zijn om al die wedijver te moeten stroomlijnen.’
Als een vrachtauto op de middenstrook hem geheel voorbij is, stuurt Edwin naar rechts en blijft erachter hangen.
‘In de natuur is competitie anders. In de maatschappij komt competitie erop neer dat je anders moet doen dan je geneigd bent. Je moet ook lachen als je je kut voelt. Je moet ook present zijn als je hoofd er niet naar staat. Voor de beste daadkracht moet werk op nummer 1 staan. Gezin en hobby komen daaronder. De beste mensen doen vrijwillig hun natuurlijke neigingen onderdrukken. Lijken dat geen slaven?’
Rechts rijdt een slak. Auto’s schieten plotseling naar links om in te halen. Edwin trapt op de rem. De auto achter hem schiet helemaal naar links. Een claxon klinkt.
‘Iemand die te langzaam gaat is hinderlijk. Hoe snel iemand gaat lezen ze af van de hoeveelheid interesse die in hem en zijn kennis en vaardigheden bestaat. Voor de spiegel proberen ze kunstmatige middelen uit om beter te lijken. Is het gek dat ik daar niet aan mee doe? Dan maar een slak die rechts rijdt.
Ik verwacht niet veel van een loopbaan, want het lukt me niet om mezelf als blinde automaat te vermommen. Liever vermom ik me als reiziger of schrijver. Het is vreemd dat anderen denken een vermomming te zien als je jezelf bent. Zoals ze je niet geloven als je de waarheid zegt. Nog gekker is dat een goede vermomming meer waardering oogst dan het echte lijf. Dat een pokerhoofd en witte voeten geld opleveren bewijst dat carrière een spelletje blijft dat beter werkt dan plichtsbesef.’
Bij S-101, de laatste inrit voor de Coentunnel, rijden drie vrachtauto’s de A-10 op. Het lijkt alsof ze met een lijntje aan elkaar vastzitten. In de spiegel ziet Edwin hoe de ene na de andere auto naar links schiet om plaats te maken. De afdaling naar het dieptepunt van de tunnel begint.
‘Carrière houdt ooit op. Niets is mooier dan tijdens je pensioen te weten dat je belangrijk bent geweest, dat je mooie prestaties nalaat. Anders sta je met lege handen als je op je laatste dag wacht.
Zijn mijn verwachtingen naïef en wereldvreemd? We zijn duizend ideologieën verder, religieuze overtuigingen blijken nog fataler. Zelfvervulling is een farce als je de maatschappij de rug toekeert. Er blijft niets over dan trotse ontkenning.
Wat is de overtuiging van een mislukkeling anders dan dat geslaagden samenspannen om hem te dwarsbomen? Hebben de rijken bijstand gehad van Fortuna? Succesvolle mensen kunnen zeggen dat ze goed bezig zijn, maar als je mislukt zoek je de oorzaak bij anderen of de omstandigheden.
Het is hard te zeggen dat je bent wat je ervan maakt. Excuses zijn als magie, met een vingerknip wordt kritiek gesmoord. Maar ik weet dat ik me verschuil achter twijfels. Hoe minder ik kies, hoe minder ik misluk. Blauwtjes wilde ik ook nooit lopen: als je nooit ervoor gaat, voel je minder pijn. En anderen kunnen je geen pijn doen, want je kunt denken dat je bescheiden hebt gedaan.’
Aan de andere kant van de tunnel lijkt het weer omgeslagen. De radio zingt opnieuw, de zon schijnt in ogen.
‘Is het onze taak om alles uit een carrière te persen? Kniezen is misschien taakontduiking. Mensen geloven wat ze willen, dat geldt voor maatschappijhaters en maatschappijaanbidders. Wat je bent, hoeft niet te zijn. Je dicteert jezelf vanuit de grijze cellen.’
Met een blik op het Hollandse polderlandschap schuift Edwin de veranderingen voor zich uit.
‘Eerst die baan, daarna zie ik wel weer, wat ik wil.’
22-06-07
hotmail.com
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: literatuur
Existantialisme
566
Geef je reactie op deze inzending: