Concurrentie

Een vriend van mij, Dolle Dries heette hij, ging ook mee met een schip naar Indië. Dat was ongeveer op dezelfde tijd van de beroemde overwintering op Nova Zembla. Vier zeilschepen vertrokken vanuit Texel, onder commando van Cornelis Houtman en Pieter de Keyser. Ik woonde toen in Den Helder en had ook mondeling gevraagd of ik mee mocht, maar ze vonden mij te mager en niet sterk genoeg. Logisch na het beleg van Leiden. Dries was mijn buurman, een brede stoere vent met een stierennek. Hij heeft voor mij nog een goed woordje gedaan, maar de kapitein zei, dat ik eerst paardenbiefstuk moest gaan vreten.

Toen Dries terugkwam hoorde ik vreselijk verhalen van hem. Ze waren gevaren langs Afrika en hadden het zwaar gehad in die hitte, maar bij de Kaap werd het dragelijker en was en ook meer wind. Toen ze het eiland Madagaskar bereikten bij de oostkust van Afrika waren al zeventig matrozen gestorven aan de gevreesde scheurbuik. Achteraf is gebleken, dat deze ziekte het gevolg is van gebrek aan de vitamine C. De matrozen kregen zwellingen en bloedingen aan het tandvlees en inwendige bloedingen. Later bleek, dat het gebruik van citrusvruchten en zuurkool een goed middel was tegen deze ziekte.

Na matpartijen met inlanders op dit eiland zijn ze weer vertrokken en bereikte enkele maanden later de Javaanse peperhaven Bantam. In het begin werden ze vriendelijk ontvangen door de Vorst van Bantam, maar daar waren ook de Portugezen en zagen de Hollanders als concurrenten in de handel. Deze Vorst werd echter door de Portugezen opgestookt met het gevolg, dat Cornelis Houtman gevangen werd genomen. Na een poosje liet de Vorst hem weer vrij en konden ze vertrekken. De ontvangst op Bali was veel vriendelijker.

De zeereis naar Indië was dus geslaagd. Dat had tot gevolg, dat meerdere ondernemingen op Indië gingen varen om handel te drijven. Men zeilde elkaar voor de voeten op weg naar de Molukken. Specerijen waren daar in overvloed. De markt raakte overvoerd, waardoor de verkoopprijzen daalden en ook de winsten. Geen schip ging meer naar Indië, dus werd het tijd dat er maatregelen werden genomen. Dat was de oprichting van de V.O.C. in 1602.

Wordt vervolgd.

Schrijver: kees niesse, 27 mei 2014