Mijn joodse buurman

In 1941 was er al sprake van Jodenvervolging in Amsterdam, later werd dat veel erger. Boven ons op de derde etage woonden een oud joods echtpaar. Zij leed aan een zware vorm van reumatiek en kon nauwelijks lopen. Zij was dan ook altijd thuis, de buurman deed de boodschappen. Zelden heb ik als jongen zulke vriendelijke mensen meegemaakt. Ik kwam dan ook vaak op visite en deed de boodschappen voor hun bij de bakker, de kruidenier en de groenteman. Mijn vader adviseerde de joodse buren niet de straat op te gaan, want je weet nooit wie je verrader is.

Net als mijn vader rookte de buurman veel sigaretten, maar tabak was schaars geworden en vervangen door surrogaat tabak en het was nog op de bon ook. Daar hadden beiden niet genoeg aan. Wat deed mijn vader, hij gaf mij en mijn jongere broer Gijs opdracht op straat peukjes te gaan zoeken. Dat deden we uren achter elkaar en haalden flink wat op. Vader gaf ons dan een schouderklopje en verdeelden de buit, in ieder de helft.

Je had de buurman moeten zien. Hij zat aan de grote tafel in het midden van de kamer en op een krant werden de peukjes gelegd. Die werden ontdaan van het papier en de tabak verzameld in een pot en goed door elkaar geroerd. Ik zat erbij en de buurman maakte van dun papier heel dunne sigaretten en ik zag hem genieten van de geur van de tabak. Precies zo bij mijn vader. De buurvrouw, die niet rookte, gaf mij een glaasje limonade. Ik had deze mensen erg lief en ik kon mij niet voorstellen, dat de Duitsers een hekel aan ze hadden en wat ik later hoorde, ze zelfs wilden uitroeien.

Toen gebeurde er iets ergs. De joodse buurvrouw kon het niet meer verdragen, dat haar familie naar Westerbork was gebracht en zoals we later wisten, doorgestuurd werden naar vernietigingskampen. In haar slaap was ze overleden. Ik zag de buurman vreselijk snikken toen zijn vrouw begraven werd. Mijn moeder omhelsde hem om hem te troosten. De buurman bracht vervolgens in eenzaamheid zijn dagen door.

Ik deed nog steeds de boodschappen voor hem, want de joden moesten een gele ster dragen en mijn vader had tegen hem gezegd, ga ze weinig mogelijk de straat op, je weet nooit wie je verrader is. Toen ik weer bij hem op visite was heeft hij zijn radio, een heel mooie, aan mijn vader gegeven om naar Radio Oranje in Londen te luisteren. Vader heeft de radio goed verstopt en hij kon heel goed volgen hoe de oorlog verliep, want de Duitsers waren volgens hun altijd aan de winnende hand, maar dat was niet zo volgens radio Oranje.

Helaas is het voor vader ook niet goed afgelopen, maar dat is een verhaal apart.
Toen ik de buurman vroeg of hij zich eenzaam voelde, zei hij:
''Kees, wanneer je steeds goede boeken leest, dan is de eenzaamheid te dragen.''
Dat vond ik een mooie uitspraak van hem.

Schrijver: kees niesse, 2 november 2014

c.h.niessekpnplanet.nl

Biografie van deze schrijver

Jodenvervolging buur buurman eenzaamheid

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

5.0 met 5 stemmen 137