Omgaan met huispersoneel
In België en Nederland is het een bijna verdwenen beroep. Wie stelt een meid of knecht te werk? Enkel de superrijken kunnen zich inwonend huispersoneel veroorloven.
In Zuid-Oost Azië, en vooral in Indonesië, is het beroep van inwonende meid en knecht een alledaags verschijnsel.
Leraars, ambtenaren, winkeliers, kantoorbedienden, en natuurlijk ook dokters, advocaten en alle hier wonende blanken hebben minstens één huisbediende.
Zelfs de arme saté verkopers hebben huispersoneel, want er is altijd wel een nog armer nichtje of neefje dat dan tegen kost en inwoon en een beetje zakgeld de huishoudelijke taken verricht.
Helaas is het beroep niet wettelijk geregeld en wordt er veel misbruik gemaakt van het personeel. Zij hebben lange werkuren, geen minimumloon, geen ziekteverzekering, geen pensioen en slechts een paar dagen per jaar vakantie.
Die vakantiedagen vallen voor moslim families op het feest na de Ramadan, voor christenen rond Kerstmis, en voor Balinezen op de feestdagen Kuningan en Galungan.
Op die feestdagen zitten de hotels vol, want de Indonesische mevrouw wil niet eens borden wassen, laat staan een bezem vastnemen, dus de hele familie gaat tijdens de vier vakantiedagen van het huispersoneel dan maar op hotel.
Ook ik heb een meid. Haar naam is Wayan. Ik betaal haar 100 euro per maand. Wayan is blij met dat loon, want veel meiden verdienen nog minder.
Wayan werkt al 14 jaar voor mij. Zij is een Balinese. Zij doet al het huishoudelijk werk, ook koken en boodschappen doen.
Wanneer zij de vloer aan het dweilen is en ik zelf naar de keuken ga om thee te zetten, zegt zij vermanend dat ik voor mijn computer moet blijven zitten en gewoon roepen “Wayan, breng mij een thee!” want zij neemt haar job heel serieus: een bediende moet dienen en de baas mag geen vinger opheffen of zich moe maken.
Zij gaat naar de markt, ik niet, want op Bali zijn er drie prijzen (zelfs voor groenten), afhankelijk van het feit of men een blanke, een Javaan of een Balinees is. De blanke betaalt altijd de hoogste prijs!
Zij kent haar geboortedatum niet en weet dus niet hoe oud zij is. Dat gebeurt dikwijls in de kampung, dorpjes waar twee kalenders tegelijk in gebruik zijn. Je hebt de oeroude Balinese kalender en onze kalender, en veel arme mensen geven hun kind niet aan, omdat zij geld betalen voor een geboorteakte een verspilling vinden.
Ik schat haar tussen 35-38 jaar. Omdat zij niet weet wanneer zij geboren is, kon zij dus nooit haar verjaardag vieren, maar daar hebben mijn kinderen en ik wat op gevonden. We hebben in een hoed papiertjes gegooid, elk papiertje voorzien van een nummer, variërend van 1 tot en met 31, en haar een nummer doen trekken. Zij trok nummer 1. Dan 12 papiertjes elk met een nummer variërend van 1 tot 12 voor de maand. Zij trok nummer 5, dus vanaf dan valt haar verjaardag op 1 mei en elk jaar krijgt zij een cadeautje van ons.
In elk Balinees huis staat er huistempeltje in de tuin of naast de voordeur. Wayan plaatst daar elke dag een offergave voor de goden: een bananenblad waarop wat gekookte rijst, een koekje, bloempjes en een brandend wierookstokje.
Geen enkele Balinese meid zal willen werken in een huis waar niet geofferd wordt aan de goden!
Huisbedienden op het eiland Bali hebben het beter dan die op het eiland Java, want er zijn veel religieuze feestdagen hier.
Hotels nemen dubbel zoveel personeel aan, omdat er altijd een groep bedienden hun godsdienstige plichten moet naleven. Er zijn duizenden tempels die elk hun verjaardag hebben en dan nog de feestdagen: zo is er de feestdag van de godin Saraswati, die de godin is van het lezen en schrijven en nu ook godin van de computers, want ze gaat met haar tijd mee, verder de feestdag van de god van het ijzer, en nog meer feestdagen voor de vele andere hindoegoden.
Hoe ga je nu om met een Indonesische meid?
Dezelfde gedragsregels gelden voor elke Indonesische meid, ongeacht of zij een Balinese of een Javaanse is, uit Sumatra, Borneo of de Molukken komt. Het vereist wel een culturele aanpassing.
Hier een paar anekdotes die mij verteld zijn door blanken die hier wonen, want blanken onder elkaar kletsen graag over wat zij meemaken met hun huispersoneel.
Een Nederlander en zijn gezin ging een weekend weg. Zijn meid zag dat de huiskat geen eten meer had. De meid wist dat de kat geen rijst eet en had uit eigen initiatief kattenvoedsel gekocht. Helaas kon de meid slecht lezen en al zeker geen Engels. Zij kocht een zak kattenbakvulling. De Nederlander kwam terug thuis en trof een zeer hongerige kat aan en een ongeruste meid die maar niet begreep waarom de kat niet wilde eten.
Wat doe je in zo’n geval?
(1) razend worden en dreigen met ontslag?
(2) hysterisch lachen
(3) de meid prijzen voor haar initiatief en haar geduldig uitleggen wat zij verkeerd heeft gedaan.
Uiteraard doe je dit laatste!
Een Belg vertelde mij dat hij een paar mensen had uitgenodigd en halve meloenen met kersen wilde serveren.
Hij sprak zeer weinig Indonesisch. Hij wees op de koelkast en toen op de halve meloenen en zei : merah, kecil, bulat, wat betekent : rood, klein, rond.
Toen de meid later de halve meloenen op tafel zette bleek er in het midden van elke meloen een aantal rode zetpillen te steken, de zetpillen voor zijn kindjes!
Erna, een Belgische die achter mijn hoek woont, vertelde mij dat zij een nieuwe meid had en haar uitlegde dat om een eitje te koken, zij de zandloper moest gebruiken. Later bleek dat de meid de zandloper samen met het ei in het kokend water had gegooid!
Heerlijk land! Heerlijke mensen!
Geplaatst in de categorie: woonoord
Bali
154
Geef je reactie op deze inzending:
U heeft volkomen gelijk, maar deze column ging niet over mijn kinderen, echtgenote, leerlingen en werknemers.
'De meid prijzen voor haar initiatief en geduldig uitleggen wat ze verkeerd gedaan heeft'.
Natuurlijk, maar moeten we dat ook niet doen met onze eigen kinderen, echtgenoten, leerlingen en werknemers? Menselijke gevoelens blijven dezelfde ondanks de culturele verschillen.