Hoezo Familieopstelling

(zie ook gezellig)

Het zijn nog drie dagen voor kerst en ik vertel mijn vrouw dat ik morgen even bij Freerk en Ria aanga. Ik heb een paar kerstkransen gekregen en ben niet van plan die dingen op te eten – veel te machtig en te zoet. Mijn vrouw kwam dan ook met het voorstel om ze maar mee te nemen naar Freerk en Ria. Hun kinderen zullen vast langskomen met kerst, kunnen ze die kransen daar mooi slachten. Prima idee.

Zoals gewoonlijk bel ik niet van tevoren, Freerk is vast wel thuis. Met wat geluk is Ria kerstinkopen aan het doen en kunnen we even lekker ouderwets slap lullen. Ik bel bij hun aan: ‘Zijn jullie thuis?’
‘Jazeker anders nam ik de intercom niet aan.’
Typisch Ria, maar ze heeft gelijk; een domme vraag van mij. Kom ik de kamer binnen, zitten daar vermoedelijk hun vier zonen. ‘Oei, ik kom ongelegen, merk ik.’
‘Ach, nee man, jij komt nooit ongelegen,’ zegt Freerk.
‘Onze jongens komen, meestal enkele dagen voor kerst langs, dan sturen ze hun partners weg voor kerstinkopen of kerstmarkt en hebben ze een smoes om niet mee te hoeven en zij hoeven niet mee hier naar toe – iedereen blij. En zeker Ria, die vindt al die drukte met de schoondochters en kleinkinderen, even te veel.’

Ze hadden gezamenlijk gegeten en wilden net gezellig aan de thee. Ria merk ik, vindt het leuk, ze praat meer dan gewoonlijk. ‘O, dit vind ik zo mooi, weer even net als vroeger.’ Even valt er een kleine stilte. Plotseling probeert de oudste zoon – de dominee – heel subtiel in voorzichtige bewoordingen een soort kerstboodschap aan ons mee te geven. Oei, denk ik, het wordt tijd voor mij om op te stappen, voor ik deelnemer word aan een vroegtijdige kerstdienst, maar ik zit er net, dus toch maar even wachten. Plots, zegt de zoon die advocaat is:
‘Hallo dominee, zullen we het gezellig houden er is een gast, wie weet zit die man helemaal niet op een preek te wachten en ik ook niet. Trouwens jouw pleidooi begint al uiterst zwak, krachteloos, onwerkelijk, fabelachtig.’
‘Nou,’ zegt de dominee, dat van jouw laatst in die landelijk bekende rechtszaak, kon je, volgens de media, anders ook niet als een echt geloofwaardig en doortimmerd sprookje betitelen.’
‘Ach, man wat weet jij van het recht en de advocatuur, in jullie branche is het met kerst altijd hetzelfde verhaal.’

Oei, dit wordt een pittig middagje met die twee, even wachten tot de kruitdampen optrekken en dan met een mooie smoes vertrekken.
‘Kijk eens familie,’ wijzend naar het keukenblad, ik heb kerstkransen voor jullie meegenomen, voor bij de thee.’
‘Kijk dat is tenminste iets constructiefs,’ zegt de zoon die makelaar is. ‘Trouwens als je mij vraagt, zijn jullie beiden een beetje dom bezig, er zit in wat jullie beiden doen weinig handel en verdiensten.’
‘Nou bij mij anders best wel,’ zegt de advocaat, werk zat.’
‘Bij mij gaat het om geestelijke handel en dat is niet in geld uit te drukken,’ meent de dominee.
‘Nou, wij hebben het anders tegenwoordig ook razend druk zo vlak voor de kerst,’ meent zoon nummer vier, de dameskapper, mee te moeten delen.
‘Ach ja, het is maar wat je werk noemt,’ zegt de makelaar.

Ria komt met een blij gezicht en de thee en een groot stuk kerstkrans uit de keuken. Verdorie ik kan het nu niet weigeren, dat is ongepast. Ondertussen blijven de heren elkaar de les lezen.
‘Trouwens, wat doe jij hier kappertje als je het zo druk hebt?’ vraagt de makelaar.
‘Nou, mijn vriend neemt nou de honneurs waar en morgen is hij vrij om naar zijn familie te gaan.’
Freerk is rustig, maar ik zie hem genieten.
‘Is er wat Freerk?’ vraag ik, ‘je bent zo stil, zo ken ik je niet.’
‘Ik geniet, man. Heerlijk net weer even als vroeger met de jongens. Toen zaten ze mekaar ook altijd al in de haren.’ Ria bevestigt het: ‘Dit samenzijn is voor mij het hoogtepunt van het jaar.’
Plotseling besef ik dat het mij aan mijn vroegere thuissituatie doet denken. Broers die elkaar soms behoorlijk dwars zaten. En net als hier – de jongste die er een beetje buiten staat.

‘Is een sessie met een familieopstelling niet iets voor jullie?’, flap ik er zomaar uit.
‘Hoezo familieopstelling, wat is dat?’ vraagt Freerk. Z’n zonen leggen het hem uit.
‘Het helpt om oud zeer weg te werken, opper ik, volgens mij heerst er enige onvrede tussen de heren, zo vlak voor kerst.’
‘Echt niet,’ bevestigen al de ander aanwezigen.
‘Dit is onze familiecultuur en die moet je niet willen veranderen,’ zegt de advocaat, ‘het is zoiets als carbid schieten, veel bombarie, maar ook veel fun.’
‘Ziet u wel,’ zegt de dominee,’ zelfs een advocaat kan soms verstandig uit de hoek komen.’
‘Zou jij ook vaker moeten doen,’ zegt de makelaar, ‘beide beentjes op de grond, iets minder zweven.’
De dameskapper wijst op het feit dat het binnenkort toch echt kerst is en dat ze het wel gezellig moeten houden.

Ria en Freerk genieten en vinden dat het in geen tijden zo gezellig is geweest.
‘Sorry mensen,’ zeg ik, ‘ik moet nu echt weg, nog even een boodschapje doen,’ en wens ze heel fijne vredige dagen.
‘Kom snel weer langs hè, zegt Freerk, ‘gezellig man.’