Inloggen
voeg je verhaal toe

Verhalen

P = A + Ni

De Wereld gaat aan vlijt ten onder. Het is een oud gezegde.
De zogenoemde Nieuwe Mens die alle niet-efficiënte elementen uit zijn leven weert en zich uitsluitend richt op Arbeid en Productiviteit, ziet een belangrijk element over het hoofd, namelijk dat van de Noodzakelijke improductiviteit of inactiviteit.
Noodzakelijke improductiviteit (Ni) bestaat al zo lang er mensen op aarde zijn en iedereen kent minstens één voorbeeld van Ni: namelijk slaap. Slaap is een toestand van Noodzakelijke inactiviteit/improductiviteit. De gevolgen van slaaptekort zijn overbekend en kunnen ons zelfs fataal worden.
Slaap is maar één van de vele Ni-gedaanten. Ook overdag, wanneer we over het algemeen onze grootste lichamelijke en geestelijke activiteiten ontplooien, heeft ons organisme regelmatig behoefte aan Ni. Het is ingebouwd in ons organisme. Ons bloed schreeuwt af en toe om thee, koffie of alcohol. Koffie- en theepauzes zijn in ons leef- en werkritme ingebouwd. Denk ook aan verplichte kwartiertjes rust na een bepaalde periode schermarbeid, educatieve verloven, 'sabbaticals', vakantie en zondagsrust.
Maar er is meer. Kunstenaars van elk pluimage kennen Ni maar al te goed, overigens vaak zonder zich ervan bewust te zijn. Een inmiddels beroemd Nederlands beeldend kunstenaar heeft het ooit opzienbarend onder woorden gebracht met zijn uitspraak: "Ik rotzooi maar wat aan". Karel Appel veroorzaakte daarmee flink wat opschudding in ons van arbeidsethiek doortrokken landje.
Vermoedelijk zonder het zich bewust te zijn raakte hij met zijn provocerende opmerking de kern van Ni. Wim Sonneveld wist ook hoe het met Ni zat, getuige de uitspraak van zijn 'spreekstalmeester': "Er wordt wat afgeprutst in dit land."
Zelfs zoiets 'hoogstaands' als het schrijven van een boek is een proces waarin veel Noodzakelijke improductiviteit gaat zitten. Ni is namelijk – hoe tegenstrijdig het ook mag klinken – bijzonder belangrijk. Onontbeerlijk en te vergelijken met het belang van dromen. Beide fenomenen zijn – zoals de wetenschap ons voorhoudt - ordenende en rustgevende processen van onze geest.
Dromen zijn daarom ook geen bedrog zoals het gezegde wil doen geloven. Het zijn misschien de belangrijkste processen in onze bovenkamer en te vergelijken met de back up-verrichting van computers. In onze slaap en in het bijzonder in de droomfase tast ons geestesprogramma alle opslaggebieden van onze hersenen af, op zoek naar nieuwe opgedane impulsen.
Onze hersencomputer vergelijkt daarbij alle nieuwe informatie met alles wat al aan boord is, legt nieuwe verbanden, 'links', dwarsverbindingen en terugkoppelingen met als belangrijkste opzet: archivering en ontspanning. Deze vorm van 'systeembeheer' brengt sommigen van ons tot creativiteit.
Tijdens de 'back-up' worden alle gegevens in onze hersenen opnieuw gerangschikt en logisch opgeborgen met als bijproduct: broodnodige rust.
Ni is van soortgelijk belang.
Terwijl de schrijver niet schrijft, de schilder niet schildert, de kok niet kookt, is hun lichaam bezig met allerlei gekeutel in de vorm van wandelen, stofzuigen, wassen of afwassen, ijsberen, naar buiten staren of de bedden opmaken. Maar hoog boven in het lummelende lichaam bereidt het zenuwcentrum zich voor op de taak die wacht.
Om ons even tot een schrijver(m/v) te beperken: tijdens zijn Noodzakelijke improductiviteit krijgt en verwerkt hij bijvoorbeeld zijn invallen. Zijn hoogstpersoonlijke Woord Programma zoekt naar perfecte combinaties van woorden. Af en toe doet hij misschien wat vingeroefeningen met kroontjespen, schrijfmachine of tekstverwerker, maar tot echt schrijven komt het in dit stadium nog niet. Zijn definitieve tekst kan hij pas produceren als alle ingrediënten in de benodigde volgorde liggen. In feite is het schrijven dan nog slechts een kwestie van uittikken wat er op zijn 'grijze zachte schijf' staat. Veel mensen herkennen in dit soort gekeutel vast wel een vorm van hun eigen Noodzakelijke improductiviteit.
Het zijn onrustige momenten. Boeken worden uit de kast genomen en weer teruggezet. Tot echt lezen komt het niet, een paar bladzijden misschien, een stukje krant tussendoor. Dan weer een ander boek afgewisseld met het opruimen van een tafel die al maandenlang een chaotisch stilleven oplevert.
De schilder heeft er last van als er weer een maagdelijk doek op de ezel staat en de beeldhouwer als de klei in de kelder te lang al op z’n vormende handen ligt te wachten. Het lijkt alsof de behoefte aan ordening in de geest zich uiterlijk vertaalt in het aan kant maken van de leef- of werkomgeving.
Het huidige denken over arbeidsinzet binnen de Nieuwe Economie laat nauwelijks ruimte voor dit complexe en belangrijke voorspel van de productiviteit. Het is met andere woorden de hoogste tijd dat Noodzakelijke improductiviteit als primaire arbeidsvoorwaarde wordt herkend en erkend. Want Arbeid en Productiviteit kunnen niet zonder Noodzakelijke improductiviteit. Ofwel samengevat in een formule die ondergetekende gemakshalve maar de Wet van Tol noemt:
P = A + Ni (Productiviteit is gelijk aan Arbeid plus Noodzakelijke improductiviteit).
Volgens deze formule zal op den duur blijken dat zelfs de drukst bezette werkverslaafde binnen de Nieuwe Economie tijd vrij dient te maken en te houden voor doelloos en inefficiënt gelummel zoals het uitlaten van de hond, het zelf strijken van zijn overhemden, de dakgoten ontdoen van herfstblad, het harken van de 500 meter lange oprijlaan en het zonder externe kok bereiden van een eenvoudige doch voedzame maaltijd.

Schrijver: Gé Tol, 26 augustus 2004


Geplaatst in de categorie: maatschappij

4.0 met 4 stemmen 856



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
minneke cools
Datum:
6 december 2004
Email:
mcoolshome.nl
Het is en blijft een prachtig stuk! Zelfs bij herlezing ervan verrast het -steeds- weer.Als ieder werkend mens deze simpele maar doeltreffende en onontbeerlijke formule dagelijks zou toepassen zou het in dit land heel wat prettiger werken zijn.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)