Inloggen
voeg je verhaal toe

Verhalen

Een bovenbewustzijn (1)

Reïncarnatie, de persoonlijke terugkeer van een overledene door hergeboorte, is dat denkbaar? Er zijn veel steekhoudende bezwaren tegen aan te voeren en er zijn veel vraagtekens bij te plaatsen. Maar wat dan te denken van rapportages over "herinneringen aan een vorig bestaan", waarvan allerlei details (gebeurtenissen, locaties, omstandigheden) door zorgvuldig onderzoek lijken te worden bevestigd. Wat te denken van gerapporteerde uitkomsten van regressietherapie, waarbij mensen naar men zegt in hun herinnering worden teruggevoerd tot een vorig bestaan. Bewijst dat reïncarnatie? Of vallen zulke fenomenen ook anders te verklaren? En voldoet zo'n andere verklaring ook voor "contact met overledenen" en dergelijke zogeheten paranormale verschijnselen? En als bestaande verklaringen niet te bewijzen zijn, zijn alternatieve verklaringen dat dan wel?

Om met de laatste vraag te beginnen: nee, voor geen enkele verklaring bestaan bij mijn weten harde bewijzen. Ook verklaringen die minder paradoxaal, onlogisch en inconsistent zijn hebben dus een min of meer speculatieve inslag. Dat geldt bijvoorbeeld voor de veronderstelling dat iemands geest of iemands herinnering misschien niet onmiddellijk na de dood definitief uitgewist is, maar nog kortere of langere tijd bereikbaar blijft. Is dat denkbaar?
Als een mens na de dood wordt begraven, verdwijnt zijn lichaam niet als bij toverslag; het wordt geleidelijk aan door de aarde geassimileerd (“stof zijt ge en tot stof zult ge wederkeren”). Zou een vergelijkbaar proces zich mogelijk ook kunnen voltrekken met de inhoud van iemands brein, in die zin dus dat de geest na de dood geleidelijk aan zou worden geassimileerd door een (overstijgende) collectieve menselijke geest ("geest zijt ge en tot geest zult ge wederkeren"). Zoals de doodgraver nog enige tijd stoffelijke resten van een overledene uit de aarde kan opgraven, zo zouden sommige mensen (paragnosten?) dan wellicht nog enige tijd diens gééstelijke resten kunnen opdelven uit wat ik het bovenbewustzijn noem.

Eerst nog even iets over parapsychologische verschijnselen die hebben bijgedragen aan de overtuiging dat er een individueel voortbestaan na de dood moet zijn.
Sommige lezers zullen zich misschien krantenberichten van jaren geleden herinneren over het fenomeen Rosemary Brown in Engeland. Zij pretendeerde in contact te staan met overleden componisten zoals Bach, Van Beethoven en Händel. Dezen "dicteerden" haar nieuwe composities. Musicologen zouden daarin stijlen van de desbetreffende componisten hebben herkend. En dat, terwijl Rosemary veel te weinig muziekkennis bezat om georkestreerde werken te schrijven, laat staan ook nog in verschillende stijlen.
Een ander voorbeeld. In het spiritisme wordt nadrukkelijk contact gezocht met overledenen. Er zijn zoveel gevallen van "contact" geregistreerd, dat het te gemakkelijk zou zijn alle verschijnselen af te doen als boerenbedrog. Vrij bekend zijn bijvoorbeeld de boeken van het medium Jane Roberts. De inhoud zou haar gedicteerd zijn door een geestelijke entiteit die zich Seth noemt.
Aardig is ook het bijbelverhaal over koning Saul bij de waarzegster van Endor (1 Samuel 28). Zij roept de jaren eerder overleden profeet Samuel op en deze voorzegt Sauls dood in de veldslag tegen de Filistijnen die de volgende dag zal plaatsvinden.
Zo zouden er veel meer voorbeelden te geven zijn van rapportages over "manifestaties van overledenen". Zijn zulke fenomenen te verklaren zonder een beroep te doen op een individueel voortbestaan na de dood (dat immers weer andere problemen oproept)? Misschien wel.

Mensen die beweren dat geesten van overledenen met hen kunnen communiceren, hebben een probleem. Zij moeten aannemelijk maken dat een mens, ontdaan van alle lichaamsfuncties en dus ook van zijn hersenfuncties, tóch in staat is:
1. om als een individuéle entiteit in vol bewustzijn voort te bestaan;
2. om zich als zodanig aan anderen te manifesteren en
3. om met levende mensen te communiceren.
Bij mijn weten is nog niemand er ooit in geslaagd aan te geven hoe dat mogelijk zou kúnnen zijn. Te moeten aannemen dat iemand bij leven uitslúitend zelfbewust kan denken en communiceren dankzij een hoog ontwikkelde lichamelijke organisatie, maar dat na de dood nog steeds kan zónder dat organische instrumentarium, dat trekt toch wel een sterke wissel op lichtgelovigheid. Je vraagt je af waarom de natuur dan wel zo’n ingewikkeld proces heeft gebruikt om materie tot individueel en zelfbewust leven te wekken, als hetzelfde resultaat ook zonder materie mogelijk zou zijn geweest.

Maar, zou hier tegenin gebracht kunnen worden, álles is toch niet materieel? Er is elektriciteit, er is licht, er zijn radiosignalen, er is magnetisme, er is zwaartekracht, waarom zouden er dan ook geen geesten van overleden mensen kunnen zijn?
Het antwoord luidt: omdat er bij elk van de eerstgenoemde fenomenen sprake is van een helder te definiëren materiële bron van het verschijnsel. Als die bron wegvalt, verdwijnt ook het verschijnsel. De menselijke geest is m.i. niet los te koppelen van het lichaam: geest en lichaam vormen een onverbrekelijke twee-eenheid. Als de geest het af laat weten, desintegreert het lichaam en als de hersenen ophouden te functioneren, wordt ook de geest uitgeblust. Dat de menselijke geest het wel kan stellen zonder het menselijke lichaam, is even onwaarschijnlijk als de veronderstelling dat mijn schaduw ook wel zonder mijn lichaam op stap kan gaan.

Ja maar, zegt iemand dan weer, wat dan te denken van berichten over “mediums” die contact zouden hebben met geesten van overledenen? Er zijn toch complete boeken verschenen die door geesten gedicteerd heten te zijn? Die verhalen over contact met de geestenwereld door “verschijningen”, door “stemmen”, door “automatisch schrift” zijn zo talrijk, zijn er al zo lang en komen vanuit zoveel culturen – het is toch te gemakkelijk om dat allemaal vlotweg af te doen als bedrog of zinsbegoocheling? Inderdaad! Ook als maar een fractie ervan serieus zou moeten worden genomen, is het toch de moeite waard na te gaan of die verschijnselen ook te verklaren zijn zónder uit te gaan van reïncarnatie of van geesten van overledenen.
Dat gaan we proberen. Toegegeven: het wordt een betoog op basis van veronderstelde mogelijkheden. Niet sterk dus. Maar wie een plausibeler verklaring heeft, mag het zeggen.

Schrijver: N. Wamelink, 24 december 2004


Geplaatst in de categorie: filosofie

1.3 met 16 stemmen 746



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)