Bloemen en hun bestuiving uit: Groei en Bloei nr.1 2005

Bloemen zijn een onuitputtelijke bron van genieten en inspiratie voor veel mensen. Voor tuinliefhebbers is niet alleen de aanblik van hun tuin vol bloemen maar ook het planten, verzorgen en zien opgroeien van de plantjes, geeft veel voldoening.
Denkt U verder ook aan het plezier van potplanten in huis, de boeketten die wij elkaar geven, en aan droogbloemen. Maar er is meer.

Hoeveel mensen, door de eeuwen heen, hebben hun inspiratie bij het tekenen en schilderen uit de natuur vooral uit bloemen geput? Anderen hebben dagboeken over de seizoenen bijgehouden en die geillustreerd met bloemen, vlinders enz. De “Art Nouveaux”, die van 1890 tot 1910 haar hoogtepunt beleefde, werd behalve door vrouwen, voornamelijk door bloemen geinspireerd. Emile Gallé een van de belangrijkste vertegenwoordigers van deze kunstrichting had als motto “Mijn wortels liggen in de natuur”.

Vooral in tropische landen gebruiken vrouwen vaak bloemen om zich mooi te maken. Vroeger werd in Europa de Camelia hiervoor gebruikt. Bekend is het boek van Alexandre Dumas, de zoon van de schrijver van “De drie musketiers”, die in 1852 “La dame aux Camelias” schreef.
Dit boek handelde over de hypocretie van zijn tijdgenoten in hun houding t.o.v. de zogenaamd “gevallen vrouwen”.
Ook door godsdiensten van allerlei richtingen werden en worden bloemen bij de erediensten gebruikt. Bekend is de Heilige Lotus van de egyptenaren.

Indirect hebben bloemen onze belangstelling door de nectar die zij produceren, die door nijvere bijen wordt verzameld en in hun maag in honing wordt omgezet.Ook vormen bloemen als lavendel, rozen, jasmijn en mimosa de grondstof voor parfum. In het oude Egypte, bij de Romeinen en in het Verre Oosten is parfum al eeuwen lang in gebruik. De kruisvaarders brachten het naar Europa, niet in de eerste plaats voor de heerlijke geuren, maar vooral om de ongewenste lichaamsgeuren van de ongewassen lichamen te maskeren.

Het bovenstaande is vermeld om onze verbondenheid met bloemen in herinnering te brengen. Maar daarbij moeten wij niet vergeten dat hun belangrijkste functie met de voortplanting te maken heeft.
In de Oudheid werd al begrepen dat stuifmeel iets met de vruchtvorming te maken heeft. In de 7e eeuw voor Christus brachten de Assiriërs al stuifmeel van de mannelijke dadelpalm, naar de bloemen van de vrouwelijke boom, omdat ze wisten dat dit de vruchtvorming bevorderde. Maar tot in de 19e eeuw heeft men niet begrepen waarvoor dat nodig was en dat het met geslachtelijke voortplanting te maken had. Lange tijd heeft men gedacht dat bijvoorbeeld bij de mens de zaadcel al een klein mensje bevatte en alleen naar de baarmoeder moest om daar op te groeien.
In komende nummers van “Groei en Bloei” zal de bouw van de bloem en de verschillende, vaak merkwaardige mechanismen die bij de bestuiving voorkomen, worden besproken.