Ik wil een boek schrijven XIV

- Ik doe niet moeilijk. Het kan geen kwaad te beseffen waar je geboren bent.
Ik moet altijd denken aan het mooie verhaal over Boeddha. Naar wereldse maatstaven hoefde hij zich nergens druk om te maken, maar toen hij buiten de paleismuren kwam, schrok hij van al het leed dat er bestond buiten zijn weten om. Hij heeft toen het heft in eigen handen genomen en heeft alles gedaan om antwoorden te vinden.
Hij kwam onder andere tot het volgende: “Het machtigste gebed is geduld.”
Hij is volgens mij niet gebleven zoals hij geboren is.

- Mooi. Je neemt gelijk een uit de kluiten gewassen voorbeeld. Wat kan ik hier nog tegenin brengen? Als je niets doet, breng je ook niets tot stand. Alweer oorzaak en gevolg. Dat gold ook voor Boeddha.
Zeg, om terug te komen op jou e-mail-zin. Ik heb niet voortdurend de tijd om te mailen. Maar ik dacht, zeker nu je weer zoveel schrijft, waarom probeer je niet eens iets uit te geven?

- Eenvoudiger gezegd dan gedaan. 1. Concurrentie is moordend, 2. Tijd ontbreekt [hoewel jij dat niet zou zeggen, ha ha] en 3. [wat hetzelfde is als punt 1] je moet goed genoeg zijn.
Uitgevers zijn niet gek, er moet op de eerste plaats brood inzitten. Zelfs debutanten zullen ongelofelijk goed moeten zijn.

- Zoals ook weinig schrijvers van hun schrijfknobbel kunnen leven.
Denk jij dat de beoordeling van schrijvers objectief gebeurt?

- Ik denk dat er überhaupt weinig objectiviteit in de wereld is. Maar aan dit antwoord heb je niets.
Ik heb wel eens bekeken hoe een debutantenprijs tot stand komt. Steeds blijkt dat de eigenlijke schifting dan allang heeft plaatsgevonden. De debuterende schrijver heeft al redelijk wat bekendheid opgebouwd en door de prijs of de nominatie bollen de zeilen van zijn schrijversschip helemaal. Het eigenlijke debuut heeft zogezegd plaats in de anonimiteit.

- Het moet toch mogelijk zijn om objectief te zijn?
De schrijvers die ik ken, vind ik niet allemaal even goed, maar ze steken op grond van kwaliteit boven de massa uit. Terecht dus, zou ik willen zeggen.

- De gemene deler van de massa bepaald wat objectief is.
Je hebt ook voorbeelden van schrijvers, die in hun eigen tijd nauwelijks gewaardeerd werden. Maar nu loopt iedereen met hun werk weg. Denk bijvoorbeeld aan Cervantes. De Don Quishot is tegenwoordig geliefder dan in Cervantes’ tijd. Hoewel, het boek werd in zijn eigen tijd uitgegeven, dus de kwaliteit ervan werd wel erkend. Maar de sublieme betekenis van Don Quishot kon pas jaren later ontdekt worden, zodat het boek zijn tijd ontstegen is. Verschillende tijden zijn het nu eens over de waarde van Don Quishot, zodat de kwaliteit boven elke twijfel verheven is. Die tijdsschifting maken de meeste schrijvers niet mee. Schrijvers zitten meestal gevangen in hun eigen tijd. Maar als je alle tijdloze schrijvers op een rijtje zet, kom je toch tot een behoorlijke rij.

- Je hebt het nu over tijdsschifting. Maar mijn vraag gaat eigenlijk over objectieve maatstaven.

- Dat is moeilijk. Velen denken natuurlijk van wel. Daar hoort het besef bij, dat als je succes hebt, dat je automatisch denkt dat je iets van kwaliteit hebt geproduceerd. Het tegendeel geldt ook. Kwaliteit is een moeilijk onderwerp.
Ik zelf heb daar ook wel een opvatting over, die overeenkomt met het volgende (Hoogleraar Lisa Kuitert): "Het is moeilijk om de kwaliteit van literatuur vast te stellen. Er is geen objectief criterium aan de hand waarvan je kunt zeggen, dit is kwaliteit en dit niet. Bij gebrek aan een norm wordt naar 'vernieuwing' gegrepen als norm. Dat is een theorie van de socioloog Bourdieu: esthetische onzekerheid leidt tot een hoge waardering van vernieuwingen. Deze kan op de lange termijn invloed hebben op de schrijvers, en het soort boeken dat ze denken te moeten schrijven."
Deze opvatting werd me in de schoot geworpen, maar als ik al doorgebroken was, had ik dit citaat wellicht bestreden.

- Kom op, zo werkt dat niet. Zo’n flierefluiter ben je bij mijn weten niet. Het is geen lariekoek wat Kuitert zegt. Je weet toch dat een product op de markt gebracht moet worden met een goede reclamecampagne. Het beste product wint niet altijd de meeste consumenten voor zich. Bij mijn weten heeft Sony toen de CD-spelerstrijd gewonnen, terwijl de mening van deskundigen was, dat Philip’s speler beter was.

- Ik ben voorzichtig met conclusies. Ik ben me terdege bewust van de gedachtekronkels die men erop na kan houden om tot een in het eigen straatje passende verklaring te komen. Het liefst leef ik in het besef dat ik verbeteren moet, dan zelfvoldaan alle passende schoenen aan te trekken.
Ik denk dat je een schrijverscarrière ook weer niet te serieus moet nemen. Ken je dat gedicht van Carmiggelt, waarin hij stelt: “Schrijven dat is maar spelen met je hand, / hinkelbanen trekken in het zand, / maar een ander loopt er weer doorheen.”

- Nee, ik hoor het voor het eerst. Dat is natuurlijk een mooie relativering, maar ik vraag me af of die relativeringen altijd oprecht zijn.

- Dat zou je de schrijvers natuurlijk zelf moeten vragen. Maar als je het gedicht “Carrière” ontleedt, waar het citaat van mijn vorige mail uitkomt, dan blijkt het geen zelfrelativering van “de schrijver” te zijn. Het grappige is dat het gedicht door een vrouw geschreven lijkt te zijn, die de ‘vrouwen der aarde’ waarschuwt om niet te trouwen met een dichter. Natuurlijk is het de dichter zelf die dit schrijft, maar door de trukendoos is hij ontsnapt uit het gedicht en in de derde persoon terecht gekomen. Waarschijnlijk moet de vrouw die aan het woord is een vriendin voorstellen van de Corrie, die in de derde strofe genoemd wordt.
Pas toen de dichter oud was realiseerde hij zich, wat een carrière een hoop offers eist.

Schrijver: Willem Houtgraaf, 23 september 2005

whoutgraafhotmail.com

Biografie van deze schrijver

Schrijversmotieven

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

1.2 met 5 stemmen 1.513