De wurgslang eenzaamheid
(voor Cesare Pavese (1908-1950))
Hij is tenslotte door zichzelf naar het hiernamaals afgereisd, waar hij langzaam naar toe gegroeid was, hij kwam de eeuwige slaap slapend tegemoet, zij het via zelfvernietigingsmiddelen. Hij had zijn intellectuele Gouden Eeuw al ruim achter zich liggen, hij had zijn land en de wereld verrijkt met typische Pavese-romans, uitvoerig, maar nooit vervelend omschreef hij zijn geliefde Italië en de talloze taferelen, die hij daar had opgevangen en beleefd. Zijn vlotte stijl en pakkende dialogen grepen me al snel bij de adorerende keel. Dat hij als kind te weinig liefde had gehad of zwaar getraumatiseerd was, kan ik enkel gissen en veronderstellen, want zo ver gaan zijn biografieën niet en hij was levenslang zijn eigen psychiater. Ik denk dat hij na zijn literaire carrière en zijn wereldreizen, kortom, zijn ontplooiingsjaren, terug viel in het zwarte gat van voor die tijd, dat wil zeggen zijn eenzame kindertijd. Dat hij aan depressies leed kun je makkelijk uit zijn werk halen, die bomvol weemoedige, hartverscheurende passages staat. Wat moet die man geleden hebben, na al die jaren van verstrooiing en positieve invulling, opeens weer met lege handen staande voor een gapende afgrond. Was het misschien simpelweg een verstikkende writers-block, die hem de das omdeed? Nee, hij had het jaar daarvoor nog 'De maan en het vuur' geschreven en hij krabbelde nog in zijn literaire dagboek. Al kan ik hiermee ook niet met zekerheid zeggen of hij zelf vond dat hij als schrijver was doodgelopen. Vergeet niet, dat was zijn stiel, wat hij het beste kon en waarvoor hij leefde. Tenslotte vond hij de wurgende eenzaamheid terug, de adembenemende, energieverslindende kilte uit een ver verleden, maar nu dubbel zo sterk op hem afkomend als een vraatzuchtige duivel, een het leven volstrekt ondraaglijk makende zwarte somberheid, die het denken en het hart en ook de ziel uiteindelijk aantast, meer dan spleen of Weltsmerz alleen, die ongelukkige doem die vele artiesten trof, neem Virginia Woolf, die zichzelf ook voorgoed verstikte in de kille diepten van de Noordzee, of neem de dominee-dichter Piet Paaltjens, die streed tegen een wurgengel, zichzelf wurgde door ophanging. De Belgische dichter Jotie T'Hooft, die zichzelf met een overdosis heroïne naar het grote zwart/niets bracht. Sylvia Plath die zichzelf verstikte in een gasoven. Zo kan ik nog even doorgaan, maar dat doe ik niet, ik wil alleen maar zeggen dat Pavese niet alleen stond in die walgelijke traditie, dat er mogelijk een verband bestaat tussen hooggespannen literair werken en daarmee de verbloeming van diepere lagen vol trauma's en ernstige stoornissen, die in sommige gevallen tot een laatste, fatale stap leiden, vaak wanneer de noodzaak om literair te presteren wegvalt, omdat men meer dan genoeg geschreven heeft of omdat de schrijfader is dichtgeslibd. Intermenselijke eenzaamheid is het sleutelwoord, niets van buitenaf. Zeker niet Constance Dowling, op wie Cesare al zijn misêre projecteerde, wel moet hij een soort van bovennatuurlijke zielsverwantschap hebben gevoeld bij haar, want ze heeft op dezelfde wijze de aarde verlaten. Weer die resterende leegte die opvalt, een leven schijnbaar volop geleefd en vol vergaarde, geestelijke, filmische schatten, maar ten diepste dus leeggebleven, hetzelfde gebleven als ooit daarvoor. Kan een mens zich zo doods voelen? Nogmaals, dat kan, waar de eenzaamheid als een wurgslang opeens de spieren aantrekt en het slachtoffer de adem beneemt. Dat doodse gevoel zijn de lang onderdrukte gevoelens van het innerlijke kind, dat ooit zwaar verstikt is door de kritische, onvrije, sadistische ouders/opvoeding. Daarom is het zo tragisch dat kindertrauma's worden verzwegen, doodgezwegen. Die woede had hij op een adequate manier tegen zijn ouders moeten uiten, inplaats van het ver na datum vol verblinding op zichzelf te richten. Was er dan geen stroohalm liefde in zijn kindertijd geweest? Blijkbaar niet. Zijn ziel was volgens hem op aarde te gevangen, de toverij van woorden konden hem niet genoeg bevrijden van de wurggreep depressie, hoe schoon ook zijn verbeeldingen, in de kern was er een allesverwoestend monster dat hem overwon, zoals verleidelijke sirenen of vermomde gifslangen. Vreemd hoe een geniaal mens zoals hij dat niet herkende, of was hij zo geniaal dat hij de naderende rampspoed liever acuut omarmde? Om, zeg maar, het noodlot voor te zijn, de goden, hoe lief ook, niet het laatste woord te gunnen, immers, zijn taal was beter dan Prometheus of de zeer overschatte Goethe, en minder, veel minder sprookjesachtig. Ik verorber zijn woorden als kwikzilver, goudstaven, ongekend grote diamanten en majestueus tegengif. Juist vanuit die unieke, absurde, gemene eenzaamheid heeft hij ook zo mooi en gevoelig kunnen schrijven. Hij heeft de spanningsboog wellicht nog tot op de laatste druppel krachtsinspanning weten vol te houden, oordeel nooit over andermans karma, te meer zouden wij respect kunnen opbrengen voor wat hij ons heeft nagelaten. Dat zijn zelfdoding pose of extra aanvulling op zijn literaire imago zou zijn, bestrijd ik, of het zou maar bijzaak zijn, want ik erken wel degelijk zijn tragiek, als wij de serieuze verzetsdaad tegen zijn inwendige verwondingen vanuit zijn kindertijd of zelfs andere levens bagatelliseren, dan gaan wij op één lijn staan met de daders/de wandaden, die tot zo'n gruwelijke zelfuitschakeling geleid hebben. Alleen zij die net als Cesare de wurgslang eenzaamheid kennen, weten waar ik over praat. Dat vraatzuchtige beest in je hart, laat het zwijgen, dood het effectief en ga er niet mee ten onder. Rook gerust nog eens een pijp met smaakvolle tabak en drink een goed glas, Italiaanse wijn, liefst eindeloos veel, lieve, jezelf zo onbemind gevoelde, aardse literaire grootheid. Prince zong 'Love, come quick, or I surely die!'. Wens je dan ook heel veel liefde toe van veel hemelse vrouwen met helende gaven, die echte liefde bieden.
Geplaatst in de categorie: idool
De wurgslang eenzaam
210
Geef je reactie op deze inzending: