Zoals het vlak na de oorlog was

Wij woonden in een rustige straat in Amsterdam Zuid, op de ene hoek was een groenteboer en op de andere hoek een melkboer en tegenover de melkboer was een kruidenier, een kleine winkel waar van alles te koop was en het rook er altijd lekker. Aan de muur hingen bakken met grutterswaren, zoals bonen, koffie en thee en op de toonbank stond een weegschaal en een vleeswaren machine, heerlijk die geur van worst, groene zeep en cacao. Televisie was er nog niet, alleen radio.

Supermarkten bestonden toen nog niet en toen de bevrijding feesten voorbij waren moest er weer gewerkt worden, want Nederland had veel schade opgelopen door de oorlogshandelingen. Ik moest weer de zesde klas van de lagere school overdoen, want in de hongerwinter was de school gesloten en de straat was nog vrij van geparkeerde auto's, en konden de kinderen nog veilig op straat spelen.

Hoe was ons dagelijks leven in de jaren na de oorlog? Onze woning bestond uit een huiskamer, een keuken en drie slaapkamers, een badkamer ontbrak en was er wel een veranda met een kolenhok. In de keuken stond een fornuis en een gasstel. De bakker, groenteman en de schillenboer kwamen aan de deur en de visboer kwam elke vrijdag door de straat en op zondagmiddag de kar met augurken en zure uien.

De broodbezorger zat vaak een halfuur lekker bij het warme fornuis koffie te drinken. Soms was er geen geld om te betalen, maar dat was geen probleem, want later werd de schuld betaald als er weer geld was, zo gemoedelijk was het nog onder de mensen en winkeliers en het leuke in die tijd was, dat ook de man van het dooie fonds zijn poen bij ons thuis op kwam halen, maar ook de man van de radiodistributie, namelijk één gulden per maand en we hadden zelfs de kapper aan huis, een kleine gebochelde man, die voor een paar centen weer je haar fatsoeneerde.

Echt gezellig was het en wat ook goed was, dat je nooit schuld bij de stroom-en gasvoorziening had, je moest namelijk altijd bij de kruidenier of bij de melkboer een muntje kopen. Dat muntje stopte je in de meter en je had weer stroom of gas, en als de stoppen doorsloegen, dan was dat weer snel verholpen door het zilverpapier van een pakje sigaretten om de stop heen te doen. In de huiskamer stond een salamander kachel, waar je van alles in kon verbranden om warmte krijgen, zoals oude versleten schoenen en briketten en soms was er geen geld genoeg om een paar mud kolen te laten bezorgen door de kolenboer, dan moest ik op een oude fiets een zakje kolen halen, meestal eierkolen of cokes, die waren het goedkoopst, maar je had er wel meer as van, niet van antraciet, maar die was veel duurder.

Mijn moeder deed op maandag altijd de was, want de maandag was de wasdag, ik zie haar nog de was in een tobbe doen met een zakje blauwsel voor de witte was en het wasgoed werd er dan uitgehaald en op een wasbord ingezeept en geschrobd en gedroogd op de veranda. Later kregen we een wasmachine met een wringer en dat was een uitkomst want moeder had reumatiek en hoefde dus niet meer met de handen te wringen, dus het werd al een stuk draaglijker voor haar en nog veel later kocht mijn vader op afbetaling een wasmachine en was de wringer vervangen door een centrifuge met een ronddraaiende trommel. Ook kwamen er wasserettes en ook bij ons in de buurt, want velen konden zo'n nieuwe wasmachine nog niet betalen, evenmin als een koelkast.

Wat ik mij ook nog herinner was op dinsdagavond op de radio de bonte avondtrein, een gezellig programma met muziek en leuke gesprekken en moppen, ik meen dat het van de AVRO was en de NCRV bracht op woensdagavond op de radio Mastklimmen, gepresenteerd door Johan Bodegraven. Vrijdag was een nare dag, want moeder klopte alle kleden op straat met een mattenklopper, de meubels werden in de was gezet, kortom een chaos in huis en wij kinderen moesten altijd op straat gaan spelen, tijd om warm eten klaar te maken had moeder ook niet, dus kreeg je brood, vader had dan de pest in en moest ook zijn loonzakje afgeven en kreeg hij zakgeld voor zijn tabak en ik kreeg op zondag een stuiver zakgeld. Dat geld werd besteed aan snoep, zoals zuurstokken, zoethout en toverballen, want voor een halve cent had je al snoep.

Op zaterdag gingen we naar het badhuis en het was daar altijd druk, dus je moest lang wachten voordat je aan de beurt was, dan kreeg je een handdoek en een stukje zeep en na tien minuten ging de bel al, want dan moest je je afdrogen en de handdoek inleveren. Zaterdagmiddag vond ik gezellig, mijn ouders gingen dan naar de markt en kochten losse roomboter, lekkerbekjes en fruit. Alcohol werd alleen op verjaardagen geschonken en moeder was al zat toen ze één borrel op had en dat was wel eens vervelend, want vaak waren de aardappels aangebrand of ze schudde de piepers zo hard op, dat ze tegen het plafond botsten en dan haar gezang erbij, vreselijk.

Ik herinner mij ook de zaterdagavond met het hoorspel op de radio van Paul Vlaanderen, altijd erg spannend, maar zondag voor mij en broertjes een ellende. Vader en moeder liepen dan netjes gekleed en gingen wandelen en wij moesten ook netjes gekleed mee in korte broeken en kousen tot de knieën en zin om mee te gaan had ik nooit, maar als je tegenwerkte, had je een klap te pakken, vaak van mijn moeder. Als we weer thuis kwamen luisterden we naar het spannende hoorspel van Ome Keesje en zondagavond lag iedereen weer vroeg in bed, want maandagmorgen moest je vroeg op. Tot zover enige indrukken van mijn herinnering van vlak na de oorlog.

Schrijver: kees niesse, 20 september 2015

c.niesse1931gmail.com

Biografie van deze schrijver

bevrijding feesten m muntjes gas licht markt

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.0 met 1 stemmen 104