Slecht weer bij carnaval
Vanmiddag was ik in Assen op bezoek bij een mevrouw van Indische afkomst. Ze sprak heel beschaafd Nederlands, beter dan menig Nederlander. Haar man was in de oorlog in een Jappenkamp overleden. Soms nodigde ze mij uit om een Indonesische maaltijd bij haar te eten, meestal nasi en saté en natuurlijk bier erbij. Ze nodigde mij uit een kopje thee te drinken. Aan de muur in de huiskamer zag ik een kwikbarometer hangen.
''Mevrouw, dat is een mooie barometer.''
''Ja Kees, dat is een kwikbarometer. Vroeger op de HBS kreeg ik bij de natuurkunde lessen ook onderricht over de barometer. Heb jij er verstand van?''
''Een beetje mevrouw, maar je hebt ook barometers in de vorm van een ronde klok.''
''Wat is het verschil, Kees?''
''Zal ik U uitleggen. Die ronde barometers zijn zogenaamde aneroide meters, uitgevonden door een Fransman, genaamd Lucien Vidie (1805-1866). Het is een luchtledige doos. Wanneer de luchtdruk hoger wordt, dan zal de doos ingedrukt worden en die beweging wordt via een veer en een wijzer overgebracht op een schaalverdeling.''
Mevrouw weer:
''Wanneer wordt de luchtdruk hoger?''
''In het kort komt het hierop neer. In depressies heb je opstijgende luchtstromen, maar op een bepaalde hoogte stroomt die lucht naar een bepaalde richting en daalt weer naar de grond, en daar stijgt de luchtdruk en wordt het vaak beter weer. De meeste ronde barometers hebben op de schaalverdeling opschriften staan, zoals mooi weer, veranderlijk, regen en storm, maar dat klopt niet altijd. Die aanduidingen zijn afkomstig uit vorige eeuwen toen er nog weinig bekend was over het verband tussen het weer en de luchtdruk. Het komt wel eens voor, dat de barometer hoog staat, zeg maar 1030 hectopascal, dus bij de aanduiding mooi weer, maar het toch niet zonnig is. Het kan zelfs mistig zijn of regenen, vooral in de winter is dat het geval. Toen ik vanmorgen op mijn kamer op de barometer keek, wees de wijzer storm aan, maar kijk maar naar buiten, het regent en het waait heel hard. Toch komt het wel eens voor, dat het mooi weer is terwijl de barometer laag staat, dus op slecht weer.
Mevrouw:
''Hoe komt dat?''
''Dat ligt aan de plek waar de depressie (lage druk) is. We kunnen dan te maken hebben met de aanvoer van vochtige lucht, dus bewolking en regen, of aanvoer van droge lucht, dus minder bewolking en meer zon. De barometer die hier in de kamer hangt is een kwikbarometer en die was al eerder uitgevonden dan de aneroide, namelijk in 1643 door de Italiaan Torricelli, een wis- en natuurkundige. Wat deed hij? Hij vulde een glazen buis van ongeveer één meter in zijn geheel met kwik en zette die buis op zijn kop in een bakje met kwik. Wat gebeurde er toen? Het kwik zakte voor een deel uit de buis, maar er bleef een kolom van ongeveer 76 cm in de buis staan.
Torricelli concludeerde hieruit, dat de druk die het gewicht van het kwik in de kolom op het kwik in het bakje uitoefent, gelijk moet zijn aan de druk van de luchtkolom van de atmosfeer. Dat is alleen met kwik mogelijk. Je kunt ook een andere vloeistof nemen, zoals water, maar dan heb je een buis nodig van meer dan 10 meter, want water heeft een kleinere dichtheid en zou ook gaan verdampen, dus niet bruikbaar. Wat U ook nog moet weten is het volgende: Wanneer de barometer snel oploopt of daalt, dan gaat het weer gauw veranderen. Stijging betekent meestal weersverbetering en daling slechter weer. Nu is het weer heel slecht en de barometer staat op storm en dat klopt wel. Zelfs de carnavalsoptochten gaan niet door vanwege het gevaar van het wegwaaien van pronkstukken.
Eindelijk schonk ze de kopjes thee in en kreeg ik er een knappertje bij met een bonbons. Ze ging tegenover mij zitten en keek mij steeds lief aan. Ik werd er verlegen van. Ze bleef onafgebroken praten over Nederlands Indië en de Jappenkampen en over haar man die naar de Birmaspoorlijn moest en daar is omgekomen door de slechte behandeling. Ze liet nog een foto van hem zien van voor de oorlog, een knappe man in een wit kostuum met een tropenhelm op. Opeens begon ze te huilen, alle nare herinneringen kwamen natuurlijk bij haar terug. Toen zei ze:
''Blijf je eten, ik maak nasi met gebakken kip en een lekker koel pilsje erbij. Heb je zin?''
''Ja mevrouw, maar ik moet u wat vertellen. De huizen in de straat waar ik woon worden gerenoveerd en moderner ingericht. Daarom woon ik nu tijdelijk in een huisje dichtbij de hei. Ik voel mij daar niet zo prettig en eenzaam.''
Zij:
''Kom dan zolang bij mij wonen, lieve Kees. Ik ben ook maar alleen.''
''Dat kan niet, mevrouw. Een buurvrouw van mij in het dorp woont nu bij mij in. Ze werd toen wulpse Alie genoemd. Ze is nu dik in de zeventig en enorm dik geworden en wordt nu kenau Alie genoemd. Aanvankelijk is ze vertrokken naar Den Haag en is ze bij haar lesbische vriendin gaan wonen en een verhouding met haar begonnen. Wilde Greet werd ze genoemd, maar toen Alie een keer eerder thuis kwam van haar werk lag Greet met een kerel in bed. Alie werd woest en belde mij op of ze bij mij mocht wonen en dat heb ik toegestaan. Ze verzorgt mij goed en ze kan ook lekker koken. Ze komt mij straks ophalen.''
''Ze kan natuurlijk ook hier blijven eten, ik heb genoeg'', zei mevrouw.
Toen Alie kwam om mij op te halen zei ik tegen haar, dat ze hier bij de Indische mevrouw kan eten, nasi met kip en bier. Dat vond ze geweldig en de mevrouw keek haar ogen uit toen kenau Alie binnen kwam. We hadden nog een paar gezellige uurtjes met een glaasje wijn. Ik heb haar verboden met de auto naar mijn huis te rijden, we namen de bus.
gmail.com
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: actualiteit
kwikbarometer
171
Geef je reactie op deze inzending: