Ik wil een boek schrijven V

Negen weken later, op een zaterdagavond.

“(...) Wat zullen we doen? Zal ik verder vertellen over wat me zo bijzonder lijkt in wat me overkomen is, of zullen we eerst een stukje van mij doornemen? Jij mag het zeggen.
- Misschien gelijktijdig? Het heeft toch met elkaar te maken?
- Dat is ook wel zo. Goed, eens kijken. Hier een stukje wat wel typerend is over hoe ik toen dacht: ‘In hoeverre zijn mijn beslissingen bewust? Waarnemingen dringen mij op, dat de meeste gedreven worden door noodzaak, door streling van eigenschappen. Vaak kom ik terug op een genomen beslissing door hartstochten of moeilijkheden. Het enige dat me lukt om vol te houden, zijn kwesties, waarvan ik de zin in zie. De inspanning voor iets, gedachten aan en over anderen om verbindingen te onderhouden en lijden met anderen over hun zorgen. Voor de rest zijn het beslissingen die ik door een te klein zijnsniveau verzaak’.
- Waar heb je het nu precies over?
- Ik luisterde naar anderen wanneer ze me hun verdriet en zorgen vertelden. Zelf vertelde ik overigens nooit wat, omdat ik het allemaal zelf wilde oplossen. Met zijnsniveau bedoel ik eigenlijk het vermogen dat je bezit om iets uit te voeren. In dit geval bij een beslissing blijven. En ook de beslissingen neem ik niet uit mezelf, maar worden uit noodzaak aan me opgedrongen etc. etc.
Het begrip zijnsniveau heb ik niet van mezelf trouwens. Het is afkomstig van Gurdjief, een soort wijsgeer. Ik ben iemand tegen gekomen die me een boek van hem in de handen heeft geduwd. En ik ben daarna nog veel meer over hem en van hem gaan lezen. En, dat gaat allemaal over bewustzijnsontwikkeling. Het zou te ver voeren om alles van zijn leer te vertellen en dat kan ook niet. Wat ik wel weet, is dat wat hij zei je je hele leven bezig kan houden.
- Ik heb nog nooit van Gurdjief gehoord.
- Hij heeft een stelsel ontwikkeld voor zelfontwikkeling. Ik kan er wel wat over vertellen, maar ik kan het niet verantwoord weergeven. Ik heb een aantal boeken over zijn stelsel gelezen en daarin wordt ook aangegeven dat je zijn route van ontwikkeling alleen onder begeleiding van een leraar kunt volbrengen. Dat stuitte mij steeds tegen de borst, maar later dacht ik ook daar anders over. In ieder geval denk ik dat het moeilijk is om goed weer te geven waar het in zijn stelsel om te doen is.
- Duister. Je moet toch in het kort kunnen samenvatten waar het om gaat.
- Dat kan ook wel, maar je doet daarmee de onverwachte diepgang ervan geen goed.
- Vertel het toch maar.
- Het komt toch vanzelf aan de orde. Want ik ben me zo intensief met dat stelsel gaan bezig houden, dat het alles begon te beïnvloeden waar ik me mee bezig hield.
- Wat is die zelfontwikkeling dan?
- Er wordt gesteld dat mensen meestal op een niveau leven, dat ver achterblijft bij wat een mens vermag te doen. Indien je leest wat hij allemaal naar voren brengt over het menselijke bestaan, dan is dat niet erg bevorderlijk voor je zelfvertrouwen. Daarom denk ik ook dat Gurdjief’s stelsel niet zo populair is. Zijn stelsel zegt dat je de kwaliteit van je leven kunt verbeteren door intensief en langdurig en onder begeleiding aan jezelf te werken.
- En jij hebt dat gedaan?
- Ik heb in ieder geval zijn stelsel bestudeerd en ik werd getroffen door een hoop dingen die erin genoemd worden. Het is in ieder geval niet zo theoretisch als een hoop andere dingen die ik gelezen heb. En ik heb ook wel een aantal zaken geprobeerd toe te passen.
- Maar, waarom dan? Was je niet tevreden met jezelf? Mensen die tevreden zijn laten zich meestal niet in met dit soort vage bedoelingen.
- Ik ben in ieder geval nieuwsgierig. Ik weet ook wel dat dit soort gedoe helemaal niet goed ligt in de samenleving. Als ik op zoek ga naar boeken van Gurdjief kom ik terecht op de esoterische afdeling. Als je het mij vraagt, hoort het niet thuis naast de boeken over engelen en “healing op afstand”. Ik heb me ook steeds verre gehouden van esoterische dingen en New Age achtige invloeden. Maar dit trof mij gewoon.
- Blijft de vraag waarom het je trof.
- Ja, ik vind het moeilijk om daarover te praten. Het…, het heeft te maken met herkenbaarheid. Wat ik je net voor las, dat gevoel dat je dingen niet in eigen hand hebt en dat je een speelbal bent van allerlei elementen, daarover trof ik een hoop dingen aan ter overdenking. Het pijnlijke blijft natuurlijk wel dat als je de consequenties helemaal doortrekt van de inhoud van Gurdjief’s stelsel, dat je je ook zorgen moet maken om jezelf. In elk geval met name om jezelf.
- Het blijft altijd moeilijk, de beïnvloeding door literatuur en theorieën. Ik heb op een gegeven moment voor mezelf gesteld, dat het leven de enige goede leermeester is. Sommige dingen worden zo mooi en treffend verwoord, dat je het haast blindelings voor waar zou aannemen. Maar het blijft natuurlijk sterk subjectief, zeker als het gaat over zelfontwikkeling en andere moeilijke onderwerpen.
- Ja. Maar dat is het ten dele ook met deze materie. Ze lijkt uit het leven gegrepen en van grote praktische waarde. Er wordt ook herhaaldelijk genoemd dat het op begrijpen aan komt. Als je iets doet wat je niet begrijpt, dan zegt Gurdjief dat het niet de gewenste effecten zal sorteren. Je mag niets voor waar aannemen. Nou, dat was al altijd mijn instelling, dus was het niet moeilijk om dat te aanvaarden. En zo zijn er nog meer dingen te noemen.
- Ja, dat is altijd mooi. Goethe heeft gezegd: “Hoe heerlijk is het om je eigen overtuiging uit de mond van een vreemde te horen.” Maar zelfs dan moet je uitkijken, want wat hetzelfde klinkt hoeft lang niet hetzelfde te betekenen.