Inloggen
voeg je verhaal toe

Verhalen

Beweringen

Om een bewering te doen, is vrijzinnige moed vereist.

Beweringen kunnen vermomd worden in een verhalend jasje. Ze kunnen ook, in een mededeling of aforisme, kort en bondig worden gesteld.

Beweringen kunnen gedaan worden, omringd door een stootkussen van nuancering. Dit komt de kracht van de bewering niet ten goede, maar doet concessies aan het feit dat kale beweringen uitmunten in botheid en rechtlijnigheid.

De stijl waarin beweringen opgeschreven worden, is van het grootste belang! Jonge schrijvers hebben de neiging om de stijl te onderschatten. Indien de stijl een beginnende schrijver verraadt, dreigen zijn bedoelingen vruchteloos te blijven. Zijn moeite lijkt op goed gevulde emmers water die naar de zee gedragen worden. En in de grote zee valt het toegevoegde zoutloze water niet meer op. Zijn stijl moet ontwikkelen onder invloed van schade en schande, spot en hoon, teleurstelling en radeloosheid. Als hij, op een goede dag denkt er te zijn, verdwijnt de grond onder zijn voeten. Een verraderlijke zelfvoldaanheid breekt de kracht van elke zin.

Hoewel de inhoud het grootste gewicht toegedacht moet worden, laten lezers zich afschrikken door een moeilijk toegankelijke stijl alsof het gezicht wordt afgewend van een onwelriekende mondlucht. Stijlfouten blijken irritaties op te wekken, die doen denken aan burengerucht. Stijl leent zich bovendien goed voor discussies, omdat het met smaak te maken heeft. Als blijkt dat een schrijver componenten van zijn schrijfstijl aan het toeval heeft overgelaten, zal hem dat duur te staan komen. Niemand eet aangebrande spruitjes. Een smakelijk gerecht willen maaltijdgenieters graag nog eens op dezelfde manier eten.

De waardering voor beweringen, is evenredig met de mate, waarin lezers (of luisteraars) het met de inhoud van de beweringen eens zijn. De realisatie dat een medaille twee zijden heeft, wordt vaak niet terug gevonden in waarderingen. Liever hoort men aanval en strijd, dan relativering en verklaring.

Beweringen gaan vaak mank aan het feit dat er gekozen is om iets te formuleren, waarbij de keerzijde wordt veronachtzaamd. Wegens beperkte tijd en middelen wordt tot een keuze gekomen. Bij korte bondige beweringen bijt de compactheid de volledigheid.

Beweringen kunnen positief gesteld zijn en impliciet een negatieve consequentie herbergen. Het omgekeerde is ook mogelijk, maar dan is het krachtiger om iets positiefs ook positief te zeggen.

Het is aantrekkelijk om, voor een goede waardering, zoveel mogelijk positieve beweringen te doen. Maar de altijd aanwezige zaken, die wij als mensen niet willen horen en wegstoppen of ontwijken, komen dan nooit meer aan de orde. Pas als we ermee geconfronteerd worden, weten we het ineens weer. Beweringen die ons op een onaangename wijze wakker schudden, dreigen in een meer van vergetelheid gedumpt te worden.

Sommige beweringen kwijten zich van een ondankbare taak. Daar waar de dansende klanken en mooie woorden zich door de samenleving kronkelen, vinden realiteitsbewuste beweringen weinig kans om gehoord te worden. ‘Dood,’ roepen ze, maar we willen leven. ‘Kou’, maar we zoeken warmte. ‘Verdriet,’ huilen ze, maar we willen lachen, dansen en springen. ‘Beperking is noodzakelijk,’ proberen ze nog, maar we willen (economisch) groeien en spelen.

Deze beweringen zijn niet bedoeld om de grootheid, de vrije dans van het leven te verstoren of zelfs maar in twijfel te trekken. Immers, woorden zijn daar veel te klein voor. Woorden zijn kleine opdondertjes vergeleken met de grote waarden van het leven. De geschiedenis leert ons echter, dat deze kleine opdondertjes grote en zelfs desastreuze gevolgen kunnen hebben. Ze kunnen grote menigten in beweging zetten of blokkeren. Ze kunnen geladen worden met gif of gevaarlijke betekenissen herbergen, zodat ze schade berokkenen aan steden en de natuur. De goudschaaltjes in de kamer van politici en regeringsleiders zijn nauwelijks afdoende om beweringen een onschuldig plekje in de maatschappij te bieden. In een porseleinkast horen de meeste beweringen ook niet thuis. Nu blijkt inderdaad hoe gering beweringen zijn! En blijven!

Als een bewering wordt gedaan op jonge leeftijd en niet wordt gehoord, is het net of je een roepende bent in een eindeloze droge woestijn. Maar, de bewering is gedaan en op latere leeftijd kan hij je achtervolgen. Als de bewering onmiddellijk aanslaat, kan het je leven, in korte tijd (of één klap) veranderen, misschien op een manier die je niet wenst of verwacht. Want als je niemand bent, wie hoort je dan? Welk belang wordt er gehecht aan de uitroepen van iemand op (van) de straat? Je kunt misschien doodgeschopt worden en een stille tocht oogsten. Maar als je iemand bent, dan heb je ineens persoonsbescherming nodig en wordt je geïnterviewd door de televisie. En als je iemand wórdt, dan ben je voortaan niet meer zo vrij in je uitlatingen. Beweringen worden geslingerde stenen en kunnen iemand vellen, zoals herdersjongen David eens, die een vloekende en tierende reus het zwijgen kon opleggen met een simpel geslingerde steen. Maar stenen hebben de gedaante van een kogel gekregen. Een kogel is moeilijk een bewering te noemen, maar is het harde bewijs dat gesproken woorden meer zijn dan vluchtige klanken. Want beweringen kunnen zwaar worden. Zwaar van verschil, zwaar van ruimte gebrek, zwaar van belediging, loodzwaar van haat. En het antwoord wordt dan licht. Licht van het gemak waarmee het evenwicht hersteld moet worden, met trefzekerheid, doelgerichtheid en scherpte. Zo blijkt inderdaad, dat om beweringen te doen, vrijzinnige moed vereist is.

Beweringen doen, het heeft iets aantrekkelijks. Na de bovenstaande gedachten rijst de vraag wat er aantrekkelijk aan is om een kwetsbare schietschijf op te hangen in gefragmenteerde delen, die onmiddellijk uit elkaar dreigt te vallen. De kiemen van zelfvernietiging zitten in elke zin, als van geaccepteerde normen en vormen wordt afgeweken.
Het heeft waarschijnlijk met romantiek te maken. Met een droom, die elke dag gedurende de waaktoestand de beslommeringen, van het dagelijkse, in een kille schaduw plaatsen. Deze krachten, romantiek en droom, moeten sterker zijn, dan elke twijfel en elke onzekerheid die ontstaat over inhoud en vorm. Want ze zullen de basis worden van ontwikkeling en genot.

Schrijver: Willem Houtgraaf, 17 januari 2005


Geplaatst in de categorie: maatschappij

2.5 met 4 stemmen 1.097



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)