Schaamrood

Soms komen bepaalde herinneringen van vroeger weer plotseling naar boven. Zo maar of als reactie van hetgeen je waarneemt. Enkele dagen geleden moest ik op die manier aan onze docent Duits (tevens vertrouwenspersoon) op de middelbare school denken. Hij was voor velen van ons een soort vaderfiguur en minder streng dan onze eigen vaders. Tegelijkertijd echter straalde hij zoveel natuurlijk gezag uit, dat zelfs de meest rebelse belhamels onder ons al snel wisten tot hoever ze konden gaan. Strafwerk of oorvijgen deelde hij nimmer uit (jawel, lichamelijke tuchtiging was toen nog toegestaan!). Een goede vijftiger was hij, kalend maar wel met pretogen. Eens in de zoveel maanden vertelde hij ons weer eens een verhaal, over hetgeen hij in zijn jonge studentenjaren had meegemaakt. Dan hingen wij letterlijk geboeid aan zijn lippen, want eerlijk waar: vertellen kon hij als de beste. Natuurlijk had ieder verhaaltje een bedoeling, een moraal om je iets duidelijk te maken.

Zo ook die ene keer, toen wij luid mopperend over de vermeende ongelijke verdeling van arm en rijk debatteerden. ,,Jetzt hört mir mal alle gut zu’’ begon hij dan weer zoals gebruikelijk. Wij wisten meteen wat er zou volgen en op slag verstomden de luide gesprekken – er viel een stilte die automatisch alle aandacht genereerde en daarmee een extra dimensie aan zijn verhaal leek toe te voegen.

In zijn studentenjaren had hij eens met enkele medestudenten een reis naar Zwitserland gemaakt. Zij besloten toen op een warme, zonnige dag naar de top van een berg nabij Davos te lopen, hetgeen via een breed verhard pad mogelijk was. Halverwege, na een uurtje of anderhalf geploeter, rustten zij even uit. Tot hun verbazing én ontstemming passeerde hen langzaam een luxe auto richting top. De passagier nam zijn dikke sigaar uit zijn mond, groette hen met een brede glimlach en stak joviaal zijn hand op. Toen het gezelschap zich weer opmaakte en transpirerend de weg naar de top vervolgde, waren de afgunstige discussies niet van de lucht. Die man had het toch maar goed. Hij was blijkbaar rijk genoeg om zich naar de top de laten rijden. Later bij het uitkijkpunt van de bergtop aangekomen zagen ze die ‘rijke’ heer weer terug. Hij zat naast zijn chauffeur op één van de bankjes. Met een blik van herkenning groette hij de bergbeklimmers met een wijds handgebaar. Toen zagen ze tot hun schrik én met het schaamrood op hun gezicht, dat die vriendelijke man beide benen miste; hij droeg geen protheses.

Tot zover zijn verhaal. De moraal moge duidelijk zijn: één van de vele voorbeelden om duidelijk te maken dat niet altijd alles is wat het lijkt. Wilde onze docent ons toen al, waar je van discriminatie of vooroordelen zelf nog nauwelijks iets bewust bemerkte, aan het denken zetten?

Apropos: ,,iemand iets duidelijk te maken’’: als wij vroeger in onze kortzichtigheid een klasgenoot uitlachten en dom noemden, omdat hij iets van de leerstof, zelfs na een tweede uitleg nog niet snapte, dan kwam de docent steevast met de “theorie van moeders pannenplank’’ op de proppen. Hij hield ons voor, dat zelfs het kleinste steelpannetje nuttig was en gebruikt werd. Dat was dan altijd nog genoeg voor een waarderingscijfer zes. De grootste was dan vanzelfsprekend een tien. Hij stelde, dat wij bij het leren, net als moeder in de keuken, om beurten alle pannen gebruiken, afhankelijk van het onderwerp en de concentratie van dat moment. ,,Vol is vol’’ stelde hij categorisch. Wie dit niet wilde inzien was pas écht dom, hoorde niet eens op die pannenplank te staan en zou zich eigenlijk moeten schamen. – Ik geef toe, dat deze benadering nogal zwart-wit was en ook een beetje kort door de bocht; toch bleef dit voorbeeld achteraf voor altijd in mijn geheugen zitten. Tegenwoordig hoef je in het middelbaar onderwijs niet meer met zulke simpele vergelijkingen aan te komen, denk ik.

Het gekke is, dat ik inmiddels enorme hoeveelheden informatie (ook van vroeger) vergeten ben. Enige voor mij waardevolle informaties koester ik blijkbaar nog steeds, want zo af en toe schiet me iets daarvan weer te binnen.
----------------
Naschrift: Oorspronkelijk was bovenstaande herinnering, evenals de vorige (Casimir) in het jaar 2004 opgetekend voor en opgedragen aan mijn oudste kleindochter. Zij heeft toen gekozen voor de opleiding tot docente in het onderwijs. Zij hoopt over drie jaar haar studie aan de Hogeschool te Rotterdam met goed gevolg te voltooien in de vakken Nederlands en Frans. Mogelijk zal zij, aan de hand van mijn herinneringen enig verschil ontdekken tussen de manier van lesgeven toen - zestig jaren geleden - en nu, maar ook in het gedrag van leerlingen in een hedendaagse klas.

Tot een volgende keer.

Onderwijsmethodiek o onderwijzer zijn tij impact op leerlingen

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.5 met 6 stemmen 1.525