Momento mori
1 augustus 1931 - 17 juli 1943 - 1 augustus 2006
Mijn zus Elly en ik gingen meteen in op de uitnodiging voor het bijwonen van de herdenking van het bombardement op de Fokkerfabrieken in Amsterdam Noord en de viering van het 75-jarig bestaan van de “Noorder Begraafplaats.”
Op de dag zelf haalde ik haar op uit Amstelveen, ze was voor haar doen opgewonden, ‘misschien zie ik nog oude bekenden‘, sprak ze en de namen van mensen klonken door de kamer, een enkele naam herkende ik als een van onze oud-buren.
Er werd in ons gezin niet veel gepraat over die periode in de geschiedenis, meer gefluisterd over deze verschrikkelijke tijd.
Nu inmiddels 63 jaar na dato kreeg die afschuwelijke dag in 1943 een grotere betekenis dan ooit. Meer begrip voor deze traumatische gebeurtenis in het leven van mijn zussen en ouders.
Drie jaar geleden werd er al een monument onthuld; we lazen er alles over in de krant. Samen met mijn man bezocht ik het monument en las ook de naam van de oom die ik nooit heb leren kennen. Piet Vittali, gevlucht uit een werkkamp in Duitsland werd gedood bij het Fokker bombardement 17 juli 1943, in zijn eigen huis dat in de Vinkenbuurt in de Laanweg stond.. 202 doden en driehonderd gewonden. Een enorme slag voor Amsterdam Noord.
Op de begraafplaats die we veel te vaak bezochten in de afgelopen jaren was het een drukte van belang, de kleine aula zat al vol en de tent die er naast was geplaatst begon zich ook al te vullen met wat ouder publiek.
We keken naar de indrukwekkende beelden van stukgebombardeerde huizen, een ontelbaar aantal stippen markeerden de inslagen. De voor ons zo bekende straten werden onherkenbare puinhopen, twee minuten Polygoonjournaal maakten een onvergetelijke indruk. Ook de enorme lijst met namen van slachtoffers van wie Elly er zoveel heeft gekend.
Het journaal van vanavond zal de beelden van vandaag tonen, Israël versus Libanon, mensen zullen altijd doorvechten. De kinderen zijn de dupe, er wordt weer haat gezaaid. Zelf begrijp ik die haat en vernietigingsdrang niet. Ik ben een naoorlogs gelukskind.
'Bezetting, Beleving, Bezinning' is de titel van het boekje over deze zwarte periode in onze samenleving; de getuigenissen van buurtgenoten staan daar in opgetekend, het verhaal van mijn zus Elly staat er niet in.
Als negen-jarig meisje alleen op straat op weg naar de huisdokter op de Adelaarsweg: mam kon niet mee omdat de zevenjarige Paula ziek was, Pa op zoek naar eten. Elly kwam midden in het bombardement terecht, zag de lichamen van de getroffen politieagenten in het rond vliegen door de luchtdruk. Zij werd door wildvreemde mensen van de straat geplukt en later op de dag thuis afgeleverd terwijl Pa nog naar haar zocht in de buurt. De beelden achtervolgden haar nog jaren. Ook hoe de familie zocht tussen het puin naar de resten van oom Piet.
Zijn vrouw en kind werden nog levend onder het puin vandaan getrokken, baby Pietje ongedeerd en Tante Greet zwaar gewond. Zo kende elke familie zijn eigen indrukwekkend verhaal. De angst van een moeder die haar kind dood waant en de stress die daar bij komt kijken is onvoorstelbaar.
De verwoeste huizen en alle andere huizen waarvan de ramen en deuren door de druk ontzet of gesneuveld zijn. Een onleefbare situatie waarin toch het dagelijks leven wordt voortgezet.
De monumenten zijn belangrijk, hun symboliek wordt doorgegeven aan de volgende generaties, de aandacht die er aan wordt besteed is niet tevergeefs, het is nodig dat er steeds opnieuw bij wordt stil gestaan.
De viering van de 75e verjaardag van de begraafplaats is ook iets bijzonders. De begraafplaats kenmerkt zich door het vrije karakter, bijna alles is toegestaan, je vindt er dan ook een bushalte, een Ajax-vlag en al zou je de voorkant van een auto als grafzerk willen dan denk ik dat ze geen bezwaar zullen maken. Je kunt je geliefde dode met persoonlijke toets de laatste eer bewijzen. En dat op zich is al heel bijzonder omdat dit op de meeste begraafplaatsen toch met heel veel regeltjes is omgeven.
De komst van een klein crematorium maakt dat, als ik tijd van leven krijg, deze tuin ook mijn laatste plek zal worden zodat de viering van de dodentuin iets persoonlijk heeft, mede omdat er al zoveel familieleden en vrienden hier hun geliefden achterlieten.
hetnet.nl
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: oorlog
gedenken
1.386
Geef je reactie op deze inzending: