Monddood

”Verleden zondag naar een misviering geweest. ‘Ter attentie van de overledenen van de familie M.’ sprak de priester door de microfoon, en daar bedoelde hij mijn schoonfamilie mee.
Het deed deugd om even in de mooie decanale kerk te Leuven te zitten. Prachtige orgelmuziek, live gespeeld door een organist, galmde door het gebouw.
Ik hou van kerken, tempels en kapelletjes, van koorgezangen en de geur van wierook.
Ik hou er van, zolang de katholieke priesters er maar niet aan te pas komen. Zij hoeven niet voor mij. Eeuwenlang orakelen ze dogmatisch, met een taal die geen tegenspraak duldt, een geloof dat van zijn essentie is ontdaan. Ze spreken met woorden die vredelievend lijken op wereldvlak, maar die de ontplooiing van de mens als individu tegenwerkt.
‘Jij zult …’, en ‘jij moet …’ en vooral ‘jij zult niet …’ en nog van dies meer.
Dus sloot ik mijn ogen toen de priester de kerk binnenschreed. Ik luisterde naar de orgelklanken. Ik keek enkel mijn ogen uit op de grootsheid binnen in de laat-gotische Leuvense kerk. Een rijkdom die met bloedvergieten en gulle schenkingen werd verkregen, maar die mij respect afdwingt voor al die arbeiders en kunstenaars die er aan gewerkt hebben.
Ik gaf mijn ogen de kost.
Regelmatig zag ik – in mijn ooghoek - de schim van de priester de gekende rituelen uitvoeren. Ik kende de bezwerende priestertaal en de dwangmatig herhalende gebaren die, als een dansende cobra, de kerkgangers poogden te bedwelmen. Ik kende ze maar al te goed.
Hoe dikwijls had ik als kind niet de teksten afgedreund, niet beseffend hoe onzinnig de inhoud wel was? Hoe vaak heb ik mijn blik niet afgewend van het levensgroot kruis dat in onze parochiekerk hing, en waar een genagelde en bebloede, naakte Christus met doornenkroon mij angst aanjoeg? Hoe zeer haatte ik de paasdagen, waarbij jaarlijks eerst de bloedstollende lijdensweg van Christus op een bijna sadistische wijze haarfijn werd uiteen gezet om, op paaszondag, euforisch zijn heropstanding uit de doden te vieren met een jubelfeest. En acht maand later werd diezelfde Christus op kerst terug geboren, om vier maand daarop, als volwassene, terug aan het kruis te hangen als verlosser. Te veel symboliek, te veel rituelen om mij te bekeren.
‘Waarom geen Christus als boeddha figuur, lachend?’ vroeg ik me af tijdens deze misviering. Want ook hier hing de Christus levensgroot en erg dood aan het kruis met een doodsstrijd op zijn verwrongen gezicht. Hoe kan een god zijn zoon zenden met als lot een verschrikkelijke kruisdood sterven, om zo de mensheid van de ‘erfzonde’ te verlossen? Waarom toch steeds een stervende martelaar als afbeelding? Waarom niet de levende charismatische Christusfiguur die bekend stond om zijn genezende taal?
‘Monddood is hij gemaakt’ dacht ik toen ik naar het kruis en zijn gebroken ogen keek. ‘Monddood gemaakt, zoals alle religieuze bewegingen die de eerste eeuwen na de dood van Christus waren ontstaan, en die de kop werden ingedrukt door de Kerk. Want Christus had helemaal geen kerk gesticht. Het Christendom was pas vele eeuwen na zijn dood als staatsgodsdienst ingesteld door de Romeinse keizer Constantijn, en dit enkel om redenen van macht en politiek. De Kathaarse gemeenschappen werden - na het eerste millenium - via een officiële katholieke kruistocht uitgemoord in de Languedoc. Zij geloofden in Christus als boodschapper. Zij zagen het kruis niet als ultiem symbool van de verlossing, maar als een marteltuig dat werd aangewend om Jezus’ ware missie te doen mislukken: het prediken van de goedheid van de ziel. Genoeg om uitgemoord te worden tijdens een bloedige kruistocht, samen met vele katholieke kloosterorden die hun vrienden waren. Ook de Gnostische aanhangers werden vervolgd. Hun leer kwam voornamelijk uit de Griekse filosofie. Zij hechtten veel belang aan de studie van de innerlijke kracht en de kennis van elk individu. Ook zij werden als ketters bestempeld. Zij belandden samen met vele kruidenvrouwen op de brandstapel, want ook die waren des duivels.
‘Monddood werd hij gemaakt’, dacht ik toen ik de dode Christus aan het kruis zag hangen.
Monddood als martelaar. En martelaars…, daar kan men alle kanten mee uit.”

Schrijver: Greet Berghmans, 22 september 2004

mic_ro20hotmail.com

religie priester kat priester katholiek

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

2.8 met 5 stemmen 1.098