The Planet of the Ape II
Philip Zimbardo werd ooit wereldberoemd door zijn uit de hand gelopen experiment dat bekend staat als het Stanford Prison Experiment. In dat experiment had hij in de kelder van zijn universiteit een soort gevangenis ingericht waar een groep studenten random in tweeën was gedeeld. De ene helft was gevangene en de andere helft bewaker. Zimbardo en een collega begeleidden dit, maar lieten dit experiment binnen een week volstrekt uit de hand lopen. De bewakers begonnen zich meer en meer als fanatieke sadistische kampbewakers te gedragen, inclusief straffen zoals langdurige eenzame opsluiting in de bezemkast.
Pas toen Zimbardo een derde wetenschapper erbij haalde, zijn latere vrouw, werd hij erop gewezen dat het experiment echt niet meer kon en werd het afgeblazen voor er ongelukken gebeurden. Dit was een louterende ervaring voor Zimbardo, zodat hij zich alsnog als zeer kundig psychologische wetenschapper ontwikkelde.
Deze Zimbardo werd in 2017 geïnterviewd over president Trump. Toevallig las ik dat interview vandaag. Hij walgt van Donald Trump, een man die zijn regering niet inzet voor het volk, maar het volk inzet voor de regering. Dat is, zegt Zimbardo, wat totalitarisme is. Een paar vragen later noemt hij Trump een onbegrensde hedonist die uitsluitend in het heden leeft. Toekomst, en dus consequenties van zijn daden, kent hij niet. Zijn frontale lob in de hersenen is niet goed ontwikkeld. ‘Het is prima als je een kind bent,’ zegt Zimbardo, maar hij vindt dat het niet past bij een volwassene.
En toen moest ik ineens denken aan het boek 'Becoming Human' van Michael Tomasello (2019) denken. Dit boek is één van de bouwstenen van mijn boek ‘Het kleine verschil dat alles verandert’. In dit boek legt Tomasello uit dat het verschil tussen mensapen en mensen is dat wij gedeelde intenties hebben. Als baby beheersen we die kunst niet, maar ergens rond ons vierde, leren we het. Wij kunnen ons daarna voorstellen dat de ander pijn heeft of wat de ander wil en we kunnen met die kennis samenwerken en elkaar in die samenwerking vertrouwen. We kunnen dus, in tegenstelling tot chimpansees, iets doen voor een ander zonder daar iets voor terug te krijgen.
Zei ik chimpansees? In de vorige zin kun je net zo goed Donald Trump invullen. Hij wil Oekraïne helpen, maar wil zeldzame metalen ervoor terug. Poetin heeft een groter land met meer zeldzame metalen, dus als die meer biedt, krijgt Poetin meer steun uit de Verenigde Staten dan Zelensky. Hij wil Europa dus ook wel helpen, maar alleen als hij er iets voor terug krijgt en dan niet, zoals de wederkerigheidmensen uit mijn boek, als dat ooit in de toekomst nodig is, maar hier en nu. Toekomst kennen chimpansees en Trump niet. Hij kent alleen eigenbelang.
Kortom, als ik de titel van het boek van Tomasello serieus neem en voeg bij wat Zimbardo over Trump zegt, kom ik tot de conclusie dat Trump geen mens is geworden. Maar wel president. Het is The Planet of The Ape, deel 2.
Bron: Psychologist Philip Zimbardo of the Stanford Prison Experiment: Donald Trump is an unconstrained unbridled present hedonist – www.salon.com, 6 april 2017.
Geplaatst in de categorie: actualiteit
De heersende partij weet de democratische instituties (media, rechtspraak, ambtenarij) zo naar haar hand te zetten dat de tegenstander geen eerlijke kans krijgt. „Als regeringen hun macht gebruiken om de oppositie systematisch te benadelen en verzwakken, ondermijnen ze de liberale democratie. Politiek wordt als een voetbalwedstrijd waarin de scheidsrechter, de grensrechter en de vierde official voor het ene team werken om de tegenstander te saboteren.”
In de VS is dit nu gaande. Terwijl Trump de rechtsstaat ondermijnt door Capitoolbestormers vrij te laten, is de ongekozen Musk bezig duizenden ambtenaren te ontslaan. Zonder bewijs te leveren beweert hij grootscheepse corruptie te hebben ontdekt. Het opgedoekte USAID noemde hij zelfs „een criminele organisatie”. Het stuit op verrassend weinig tegenstand bij het Republikeinse establishment.
Maar het grootste probleem is dat een systeem toelaat dat zo iemand zo veel macht kán krijgen. Van een systeemfout gesproken! Alleen maar voor zijn rol bij de bestorming van het Capitool, had hij nooit meer presidentskandidaat mogen worden.
Onze democratische systemen zijn gaandeweg geëvolueerd naar opsplitsingen van wetgevende, uitvoerende en wetgevende macht. En de controle van de journalistieke macht speelde en speelt daar een grote rol in.
Is Amerika nog een democratie te noemen? Ja, Trump krijgt tegenwind. Maar als iemand gelijk Trump aan de macht kan komen, moet het systeem herzien worden.