Beschaafd
Toen ik negen dagen geleden hoorde dat Oekraïne diep in Rusland een zeer geslaagde droneaanval uitvoerde en daarmee zestig Russische bommenwerpers vernietigde, bekroop mij een golf van heerlijke euforie die meteen gevolgd werd door een vlaag van kritisch zelfonderzoek. Mocht ik wel blij zijn met een geslaagde oorlogsactie? Ik ben toch immers een genuanceerde vredelievende beschaafde persoon. Gelukkig kwam ik al snel tot een geruststellende conclusie: de aanval was niet alleen uitgevoerd door de partij die aan de goede, lees Europese, lees democratische, kant staat en er is bovendien geen bloed mee vergoten maar er is juist vreselijk wapentuig mee vernietigd. Dus deugde de actie. En als die actie deugde dan deugde ikzelf, ook als ik er blij van werd.
Toen ik er verder over nadacht begon ik me af te vragen of het mogelijk zou zijn om elke oorlog te voeren zonder dat het mensenlevens kost. Haat hoeft natuurlijk niet per se te ontaarden in geweld. Een prima alternatief vormt bijvoorbeeld het spel. De Nederlandse haat tegen de Duitsers kon in de tweede helft van de vorige eeuw uitstekend worden gekanaliseerd door het edele voetbalspel. Enkele decennia lang konden we de Duitse Mannschaft heerlijk haten. Tot we ze kleineerden in 1988. Daarna was het meteen over met de haat.
Ik ben ook niet tegen elke vorm van geweld en ik huldig hierbij het utiliteitsprincipe dat een aantal grote filosofen voor mij verwoord hebben. Kortweg: Als je iemand doodt omdat het aannemelijk is dat je daarmee voorkomt dat diegene veel meer mensen gaat doden dan is het ethisch verantwoord omdat het nuttig is. Veel dank, o grote filosofen voor deze les die mij helpt om beschaafd te denken.
Zijn er gewelddadige acties die wel mensenlevens kosten waarbij ik toch euforisch zou zijn? Hoe zou ik reageren als één van de autocratische leiders van dit moment een kogel door zijn kop krijgt? Nou ja, ik geef, vredelievend als ik ben, uiteraard de voorkeur aan een natuurlijke dood als een plotselinge hartstilstand en ik zou zonder meer opgelucht zijn. Euforie zou ik van binnen zeker voelen maar die zou ik niet uiten. Welnee, daarvoor ben ik veel te beschaafd. Zo lang je toeschouwer op afstand bent is dat ook best op te brengen. Woon je in Gaza, in een schuilkelder in Kiev of in de sloppenwijken van LA dan is het wat lastiger om beschaafd te blijven.
Zie ook: https://www.peterdeliefde.com
Schrijver: Peter de Liefde, 11 juni 2025
Geplaatst in de categorie: actualiteit