Ik moet, het is mijn roeping

Onlangs las ik het boek met de titel: ‘Ik moet, het is mijn roeping’. Het is een politieke biografie van Pieter Jelles Troelstra. De schrijvers bespreken de vraag of het nog wel gepast is een boek over deze man te schrijven. Wat zou relevant zijn voor hun tijd, het boek kwam in 1981 uit.

Maar wat is nu nog relevant, bijna vijfenveertig jaar later? Nu bijna niemand meer is die weet wie Troelstra is? Laten we eens kijken.

Troelstra was een revolutionair die de arbeiders wilde bevrijden. Aanvankelijk wilde hij actief worden in de Sociaaldemocratische Bond (SDB), van Domela Nieuwenhuis, maar laatstgenoemde wilde hem eigenlijk niet een podium bieden. Hij was beducht voor de spreekvaardigheid van deze als advocaat opgeleide linkse propagandist. Maar toen de SDB besloot de parlementaire weg te verlaten en daarmee de democratie de rug toekeerde, was Troelstra één van de twaalf mannen die de Sociaaldemocratische Arbeiderspartij (SDAP) oprichtte. Troelstra zou daarin met vallen opstaan uitgroeien tot onbetwiste leider. Hij zou zelfs de revolutie uitroepen, toen kapitalisten in Rotterdam hem uitnodigden voor een gesprek. Die kapitalisten waren bang voor een communistische revolutie en hoopten met Troelstra een meer gematigde revolutie te krijgen. Maar dat bleek een vergissing van de kapitalisten en Troelstra. Zelfs de partijgenoten van de SDAP volgden hem niet.

Wie het boek leest, ziet het verhaal van een visionair die soms voor de troepen uitloopt. Hij ziet een tijd voor zich waarin de ‘weelde, veredeld tot kunst, zal verhuizen uit de particuliere woningen der rijken naar de talrijke openbare gebouwen, waarin het komend geslacht het grootste deel van zijn tijd doorbrengt, in de concert- en schouwburgzalen, de musea en vergaderlokalen, de restauraties van leeszalen, stations (…) en scholen (…). Voor zeebaden, gezondheids- en vakantiekolonies, studiereizen zal voor allen, die er behoefte aan hebben, de gelegenheid openstaan. (…) wat thans in dat opzicht tot de luxe behoort, is in de socialistische maatschappij communistisch bezit.’

Voorwaar een fraaie visie als je beseft dat in zijn dagen arbeiders zeven dagen van de week op het land en in fabrieken ploeterden, dagen van meer dan acht uur lang. Maar we hebben het nu allemaal. Als we willen. We kunnen op vakantie, we kunnen naar bibliotheken en er zijn ziekenhuizen als het nodig is. Alleen het kapitalisme is niet verdwenen en lijkt zelfs meer en meer terrein terug te winnen op de sociaaldemocratische verzorgingsstaat.

Wie rond kijkt, krijgt langzamerhand weer behoefte aan een man als Troelstra die ons weer weet te begeesteren en dan niet om zijn visie realiteit te maken, maar dan iemand wiens of wier roeping het is om de verworvenheden van Troelstra’s visie te beschermen tegen verdere uitholling en liefst nog, zo mogelijk te herstellen wat er nog te herstellen valt.

Schrijver: Jan R. Lønsing, 8 augustus 2025

janrlunsinghome.nl

Biografie van deze schrijver

Troelstra SDAP socialisme

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.7 met 3 stemmen 74