Contrastmomenten, deel 3: een voorbeeld

Vorige week had ik u een voorbeeld beloofd. Een voorbeeld van hoe je bij een contrastmoment (= gebeurtenis die je met ongenoegen vervult) van koers kunt veranderen door een ander perspectief in te nemen. Als dat lukt, gaat het pakket onbehagen dat met het contrastmoment verbonden was, aan je voorbij.

(Voor de goede orde, ik ben nog steeds aan het grasduinen in het drassige weiland van deel 1. Ik heb de bekende verharde weg met borden en wegmarkering verlaten en begeef me in de weide van de intuïtie en het gevoel waar ik een route uitprobeer langs pollen en plassen. Soms krijg ik natte voeten.)

Dit voorbeeld haakt aan bij iets dat de afgelopen dagen in het nieuws was: scholieren die protesteren tegen het klimaatbeleid van de regering en daarvoor spijbelen, veelal gefaciliteerd door schoolleiding en ouders. Dit nieuws zorgde bij mij voor een contrastmoment, en wel eentje met diverse lagen. Voor de uitleg van de perspectiefverschuiving is de inhoudelijke discussie nu even niet van belang. Of de lezer mijn mening over het geheel onderschrijft of afkeurt, doet hier nu even niet ter zake. Het gaat om de techniek van koersverandering. Ik gebruik mijn toevallige mening als vertrekpunt.

Wat me in eerste instantie stoorde toen ik over de actie las, was de hype die eromheen was ontstaan. Als een menigte in gang komt, word ik achterdochtig. Ook al zijn het enthousiaste scholieren die tijdens een schooldag een uitje beleven, een grote mensenmassa vind ik ongemakkelijk.

Daarnaast streek de houding van veel ouders en schoolleiders me tegen de haren: Ze gaven hun toestemming en knepen een oogje toe voor wat betreft het spijbelen, iets waarop ouders en scholen normaal gesproken juist bijzonder alert zijn, op goede gronden. Een ander aspect dat me niet lekker zat was het middel: Er is echt geen politicus die een seconde minder slaapt omdat er een groep scholieren joelend door Den Haag loopt.

Bovendien ben ik een klimaatverandering-scepticus; mocht het inderdaad zo zijn dat CO2-reductie de temperatuur zal doen afnemen, dan betwijfel ik of overheidsgestuurde reductie-afkoopprogramma’s het juiste middel zijn om dat te bereiken.

Maar ik ben er nog niet. Het ernstigste punt van het spijbel-protest was voor mij het falen van de volwassenen; zij hebben de kinderen waarvoor zij verantwoordelijk zijn niet voldoende afgeschermd voor de angsten van de volwassen wereld. Ouders en schoolleiders hebben toegestaan, zo voelde ik het althans, dat kinderen de volle lading kregen van hun eigen onvermogen om een probleem het hoofd te bieden. En kinderen reageren daarop. In de psychologie spreekt men van parentificatie wanneer kinderen de rol van volwassenen overnemen wanneer volwassenen niet tot het vervullen van die rol in staat blijken te zijn. Het is het mixen van twee lagen in een pedagogische setting. Parentificatie kan traumatische gevolgen hebben.

Ik zag dit contrastmoment met zijn hele pakket aan onbehagen op me afkomen. Na een snelle verkenning van de diverse emotionele klippen van mijn interpretatie besloot ik op zoek te gaan naar een ander gezichtspunt. Een gezichtspunt dat me zou verlichten en opluchten en waardoor ik het nieuwsitem niet langer met ongemak en zorg hoefde gade te slaan. En ook geen beschuldigende vinger meer naar deze of gene zou willen uitsteken.

Om op zo’n nieuw punt uit te komen was het nodig dat ik de hele verzameling aan percepties en interpretaties zou laten gaan, en me open zou stellen voor iets nieuws waar ik nog niet eerder aan gedacht had, vertrouwende, wetende, dat zo’n gezichtspunt ergens beschikbaar is. Kwestie van mijn geest openstellen en hopen. Gelukkig werd ik niet teleurgesteld.

Al gauw kwam het beeld bij mij boven van een treincoupé vol vrolijke scholieren die samen onderweg waren naar het Malieveld. Ik zag een beeld van het protest met ludieke leuzen en ik zag de kinderen na afloop nog even een burger of sandwich halen. Ik zag vooral heel veel positief ingestelde jonge mensen. En toen begon een nieuw perspectief te dagen:

Deze jongelui, die door de volwassenen in hun omgeving geparentificeerd en dus onevenredig belast waren, konden met deze spijbel-protestactie de opgedrongen negatieve energie op een intensieve, effectieve en daarbij ook nog gezellige manier kwijtraken op het Haagse gras van het Malieveld. En dat is, wanneer je de ontwikkeling van kind tot volwassene in ogenschouw neemt, een spijbeldagje meer dan waard.

Wat een onbreekbare keten van perceptie en interpretatie leek, werd door het vrijwillig openstaan voor een andere invalshoek doorbroken. Het nieuwe gezichtspunt bood me een nieuw pakket aan gevoelens—opluchting, medegevoel, begrip—en dus een nieuwe manier om mezelf en daarmee de wereld tegemoet te treden.

Rondstruinen in het natte gras, weg van de automatismen van de bekende verharde weg: Ik kan het van harte aanraden.

contrast

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.8 met 5 stemmen 172