Afstand
Gisteren verzond ik een manuscript 'Het Verzet van Haren' naar een uitgever, vandaag las ik het boek The Empire of Pain van Patrick R. Keefe uit en zojuist las ik een interview met de Colombiaanse guerrillastrijder Tanja Nijmeijer. Door dit toeval komen deze drie werken in mijn hoofd bij elkaar en dan denk je, hé, er zit een overeenkomst in.
Laten we beginnen met Tanja uit Denekamp. Ze woont nog steeds in Colombia, hoewel de strijdbijl daar is begraven en zij daar niet meer wordt vervolgd. Maar in Nederland zal ze worden gearresteerd, zodat ze kan worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten omdat ze als vertaler heeft meegewerkt aan een ontvoering van drie Amerikanen. Dat land vergeeft niet snel.
Tanja is een intelligente vrouw die er lange tijd geen been in zag Colombianen te doden in naam van een gerechte strijd voor een meer eerlijker Colombia. Het regime is er corrupt en heeft, vindt ze nog steeds, vervanging nodig. Maar in het interview zegt ze ook dat ze anders is gaan kijken naar de strijd en dan vooral naar de slachtoffers aan de andere kant. Dat zijn ook mensen, ontdekte ze tijdens de vredesonderhandelingen.
Die ontdekking is iets wat de familie Sackler nooit heeft gedaan. De familie Sackler zijn de booswichten in het boek Empire of Pain. Zij rijn miljardair geworden door OxyCondin agressief op de markt te zetten. Miljoenen Amerikanen raakten hierdoor op doktersrecept verslaafd aan een pijnstiller. Tienduizenden en mogelijk zelfs honderdduizenden stierven door de gevolgen. De Sacklers zijn schuldig, zo laat Keefe in zijn boek overtuigend zien, maar zijn er met het geld vandoor terwijl de firma die het produceerde, Purdue, failliet is en de werknemers ervan kunnen fluiten naar hun opgebouwd pensioen. De slachtoffers krijgen helemaal niets. Je zou zeggen, het is een beetje onevenwichtig dat Tanja Nijmeijer niet meer op bezoek bij haar ouders kan omdat ze anders aan Amerika wordt uitgeleverd, terwijl deze miljardairs geheel vrij van vervolging, terwijl iedereen het weet, rustig op hun miljarden kunnen teren. Nijmeijer was namelijk een idealist en de Sacklers blijken vooral kapitalisten.
En de overeenkomst dat de Sacklers hun slachtoffers niet kennen en Tanja wel, maakt duidelijk dat het leren kennen van je slachtoffers van belang is. Je gaat ze als mensen behandelen, omdat je ineens ziet dat ze mensen zijn. De familie Sackler doet er alles aan om hun slachtoffers niet te leren kennen.
Maar wat heeft dat met het Verzet van Haren te maken? Het Verzet van Haren gaat over hoe Haren werd toegevoegd aan de gemeente Groningen. Door die toevoeging hebben de inwoners van Haren niet meer een eigen gemeenteraad en een eigen burgemeester en merken ze dat de raadsleden en burgemeester van Groningen nauwelijks tijd voor hen hebben. Er is afstand gecreëerd, waardoor het voor de raadsleden moeilijker is om de mensen van Haren te kennen.
De raadsleden van Groningen zijn geen Sacklers die proberen hun slachtoffers te kennen, maar het zijn ook geen Tanja Nijmeijers die dat opzettelijk wel doen. De raadsleden zijn mensen die naast hun werk heel veel moeten lezen en contact met partijgenoten en hun achterban moeten onderhouden. Ze hebben het te druk om de inwoners van Haren net zo goed te leren kennen als de raadsleden van Haren dat vroeger konden. De raadsleden van Groningen komen op voor de studenten, de middenstanders in de stad, de actieve bewoners rond de Gerrit Krol brug, de voetbalclubs, de aardbevingsslachtoffers in de voormalige gemeente Ten Boer en ze proberen argumenten te vinden, waarom zij beter zijn dan hun politieke concurrenten in de raad. Voor hen is een inwoner van Haren één van de velen.
Het hele herindelingsproces was voor velen een afstandelijke zaak. De Provinciale Staten woonden in meerderheid niet in Haren en vonden de argumenten van de gedeputeerde prima, of verkeerd, maar stemden om eigen reden toch voor de herindeling, of slecht, maar maakten geen kans. Hetzelfde tafereel herhaalde zich in de Tweede en Eerste Kamer. Achter de schermen gebeurden nog gekkere dingen, maar dat bewaar ik voor degenen die het boek willen lezen.
Uiteindelijk gaat het dus om afstand tussen mensen. Nijmeijer lag aan de overkant van haar vijand in een guerrillaoorlog. Zij stapte over die scheidslijn en ontmoette geen vijanden maar mensen. De Sacklers zaten in torenhoge kantoren en verre villa’s en bleven binnen hun terrein. Zij waren doodsbenauwd dat ze ooit zouden begrijpen dat ze moordenaars waren, want misschien voelden ze dat toch ergens wel aan. En de politici in Haren verscholen zich achter procedures die democratisch waren afgesproken en die hen vrijwaarden om echt te onderzoeker of Haren al dan niet als zelfstandige gemeente overlevingskansen had.
De keuzes die Sandra Beckerman (SP) maakt, één van hen, zijn misschien wel het meest tekenend.
Geplaatst in de categorie: actualiteit