Ontzettende doodzondes
De universiteit van Leiden is in 1575 gesticht in naam van de koning van Spanje door de Staten van Holland en Zeeland – op aandrang van Willem van Oranje.
Het waren verwarrende tijden. Ik denk niet dat Philips II erg blij was met wat er hier namens hem gebeurde. Het was een besluit van een stelletje opstandelingen. Omdat die opstandelingen geen soevereiniteit bezaten, konden ze niet een universiteit stichten. De soeverein was de koning, u weet wel, de ko-o-o-ning van Hispanje uit ons volkslied die de ik-figuur van Duitschen bloed altijd geëerd heeft.
Dat blijkt uit de stichtingsakte van de universiteit van Leiden.
De stichting was het een beloning van Willem aan de stad die zo dapper weerstand had geboden tegen de troepen van de Spaanse koning. Het had veel meer voor de hand gelegen dat Amsterdam, de grootste stad van Nederland, de opkomende handelsmetropool, de grootste stad in de noordelijke Nederlanden, dat die stad de eerste universiteit van Nederland zou krijgen. Amsterdam had geld. Maar Amsterdam stond aan de zijde van de Spanjaard. Later mocht het wel onze hoofdstad worden, maar toen Willem in 1575 een plek voor de eerste Hollandse universiteit zocht, moest dat natuurlijk zijn in het gebied dat in opstand was. Dus kwam Leiden in beeld, de tweede stad die na bijna een jaar beleg ontzet op 3 oktober werd ontzet na een oktoberstorm en de komst van de watergeuzen.
Leiden is wel de oudste Nederlandse universiteit, maar ik denk niet dat Willem van Oranje dacht de oudste Nederlandse universiteit te stichten. Welnee. De oudste universiteit van de Nederlanden staat nog steeds in Leuven en dateert uit 1425, die was al 150 jaar oud. Maar die was in Spaanse handen.
Overigens werd de Leidse universiteit wel de beste ter wereld in de zeventiende eeuw. En ook dat had met de opstand te maken. Vooral met de ideologie van de opstand. De ideologie was Calvinistisch en de Calvinisten vonden dat God ons twee Bijbels had gegeven. De Bijbel. En de werkelijkheid. Daarom konden de Calvinistische wetenschappers ook dingen onderzoeken die niet in de Bijbel stonden. In Leuven, en alle katholieke universiteiten lazen ze destijds de Bijbel en probeerden ze bewijzen voor wat daar stond te vinden. Nu een wetenschappelijke doodzonde, maar destijds de gewoonte. Zoveel ontzag had men voor Gods woord. Maar de Calvinisten dachten dat het best zo kon zijn, dat de tekst van de Bijbel anders begrepen moest worden.
Natuurlijk was de Bijbel nog steeds waar. Maar misschien werd iets anders bedoeld dan eerst was begrepen. Calvinisten werden heel goed in het aanpassen van de betekenis van woorden en zinnen aan de waarnemingen die ze in de werkelijkheid zagen. Ook een wetenschappelijke doodzonde, maar deze stond grote wetenschappelijke vooruitgang minder in de weg dan de katholieke methode.
Overigens, de moderne wetenschap pleegt natuurlijk ook tal van doodzondes volgens het katholicisme van de 16e eeuw. Dus wat dat betreft is het gelijkspel.
home.nlGeplaatst in de categorie: geschiedenis
Leiden
187
Geef je reactie op deze inzending: