Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Waar is de bloembak gebleven?

In een gefuseerde gemeente in Zuid Holland vertelde iemand me dat er vroeger bloembakken op straat stonden. Die werden onderhouden door de gemeente. Nu zijn ze weg.

Vanwege mijn werk sprak ik de volgende dag een ambtenaar die er alles van wist. Het had te maken met de fusie van deze gemeente in 2004. Vijf gemeenten werden samengevoegd tot één gemeente. Hoewel de ene gemeente meer reserves had dan de ander, waar de financiën van alle vijf op orde. Maar vrij snel na de fusie kampte de nieuwe gemeente met forse financiële tekorten.
De fusie had verschillende doelen, waaronder afname van bestuurlijke drukte, grotere efficiëntie en betere dienstverlening, maar het samenvoegen van vijf ambtelijke organisaties bleek een forse operatie die in de eerste jaren leidde tot afname van de efficiëntie en slechtere dienstverlening. Beloften als: in elk voormalig gemeentehuis blijft een loket open, werden schielijk ingetrokken.

In Groningen wordt nu een grote herindelingoperatie voorbereid. Dit moet van onderop, althans, dat zegt minister Plasterk en gedeputeerde De Vey Mestdagh, maar omdat niemand van onderop iets doet, heeft De Vey Mestdagh een commissie ingeschakeld die min of meer oplegt hoe het moet.
Tot mijn verbazing werkt vrijwel elke gemeente mee en zijn er zelfs politieke partijen, zoals de Stadspartij in Groningen, die likkebaardend naar de aanstaande gebiedsuitbreiding kijken.

Terug naar de gemeente die in 2004 fuseerde. Daar werd om de interne problemen te lijf te gaan een hele managementlaag toegevoegd. De kosten voor het ambtelijk apparaat stegen vijf miljoen per jaar. De organisatie werd dus minder efficiënt. De kosten zijn onder meer bestreden door een enorme herijking van subsidies. Die gingen met 18% omlaag. Ook in het onderhoud van de openbare ruimte gingen de uitgaven met 27% omlaag. De vrijwilligers van de nieuwe grote gemeente kregen dus minder subsidies, en de inwoners zagen het onkruid tussen de stoeptegels omhoog kruipen, het opruimen van hondenpoep werd niet gezien als een gemeentetaak en bloembakken verdwenen uit het straatbeeld.
Het kostte bij elkaar wel minder, maar of het efficiënter was? De winst in efficiëntie was in ieder geval in de eerste tien jaar ruim onvoldoende om de hogere kosten op te vangen.

Nu had deze gemeente nog het geluk dat ze in 2004 fuseerde, dus voor de crisis. De huidige crisis betekent dat veel gemeenten voorafgaand aan fusies kampen met tekorten. Er is geen reserve om een dure reorganisatie mee te betalen. Dat wordt dus extra bezuinigingen ten opzichte van ons voorbeeld. Bovendien krijgen gemeenten via de zogeheten drie decentralisaties op het gebied van jeugdzorg, participatiewet en AWBZ er taken bij die zij, althans dat vermoedt onze regering, tegen veel lagere kosten kunnen leveren. Dat op zich zou al een unieke prestatie zijn, maar als gemeenten tegelijk moeten bezuinigen vanwege de economische crisis en vanwege de herindeling, is de opgave te vergelijken het duwen van een sneeuwbal de Mount Everest op. Terwijl de sneeuwbal steeds groter wordt, wordt de helling steiler en de lucht ijler.

Gemeenten kunnen de crisis niet weg krijgen. De decentralisaties zijn Rijksbeleid en gemeenten kunnen dat proces dus ook niet stoppen. Alleen de herindeling: daar kunnen ze mee wachten.
Ik heb hier één gemeente als voorbeeld genomen, maar we weten dat elke fusie leidt tot hogere kosten voor een periode van tenminste zeven jaar voor elke fusie van gemeenten – de een wat minder dan de ander. (Het COELO heeft nog niet langer gemeten). Het ligt dus voor de hand dat we van onze lokale overheid niet het onmogelijke gaan eisen.

Misschien dat de bloembak dan nog even kan blijven staan.

(verscheen eerder in het Dagblad van het Noorden)

Schrijver: Jan R. Lønsing, 19 september 2013


Geplaatst in de categorie: politiek

4.1 met 8 stemmen 149



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)