Stukjes en Beetjes
Toen ik eens door een Engelse vriend werd uitgedaagd om een passende en pakkende melodie te maken bij een van zijn gedichten, werd mij daarmee een stukje aangereikt van de legpuzzel waar ik tenminste mijn hele leven, en zeker ook nog lang daarna, aan blijf werken.
De tekst bevatte onder andere deze zin: all life is a struggle, made harder by doubt, you're only as good as your last desperate bout. Dat hoef ik niet te vertalen toch? Bout betekent zoiets als Klap of Slag.
Misschien kwam het eerste partje waarvan ik me bewust ben, aanzeilen op de Lagere School voor jongens St. Anthonius te Bolsward, toen onze leerkracht vertelde dat de boeren de enige beroepsgroep is die echt iets toevoegt aan de economische groei van een land. Zo begreep ik dat tenminste. Dat was iets waar ik over bleef nadenken.
In eerdere columns heb ik, zoals u misschien weet, wel getracht meer inzicht te verwerven in het fenomeen 'werk' en 'werken'.
Op een volgend puzzelstukje staat een klein goudstaafje afgebeeld, met de vragen: Waar komt geld vandaan? Hoe komt het dat welvaart toeneemt? Wie of wat genereert economische vooruitgang of groei?
Deze week vroeg iemand me op een wandeling wat ik dacht dat het verschil is tussen bestaan en leven. En of daartussen een existentieel verschil bestaat dat significant is voor de kwaliteit van leven. Of van bestaan.
Daarnet las ik in de brieven van Vincent van Gogh weer een hint, waar hij zich realiseert niet al te lang meer te zullen leven, en hij een besluit neemt om met Sien te breken en zich volledig te wijden aan de schilderkunst. Hierbij is een stukje citaat nodig: (uit brief 371)
“in alle kalmte en sereniteit moet ik DOORwerken, zo geregeld en geconcentreerd mogelijk......
-uit dankbaarheid een zeker souvenir te laten in den vorm van teeken- of schilderwerk- niet gemaakt om deze of gene rigting te behagen maar waarin men een oprecht menselijk gevoel uit. Dit werk is het doel..”
Zo zijn talloze vlakjes met kleuren en vormen in de loop van de tijd blijven plakken die tezamen uiteindelijk het totale mozaïek zullen tonen van mijn begrip over menselijk en universeel leven.
Daarmee loop ik dan langs de grote scanner die afleest of ik geschikt wordt bevonden om naar een volgend stadium te promoveren.
Tussentijds, in verloop van het bijna zelfstandig accumuleren en in elkaar passen dat de onderzoekende geest doet, vindt er dan een evaluatie plaats of gebeurt er een Aha-Erlebnis
en klinkt er van binnen een klein Eurekaatje op, als een groter verband zichtbaar wordt.
Vandaag ging het ongeveer zo: als de Aarde de enige factor is die werkelijk substantieel iets toevoegt aan wat hier is, door bijvoorbeeld een maisveld binnen enkele maanden uit de grond te stampen, is er dan iets wat mensen kunnen doen dat op een soortgelijke manier scheppend is?
En wat is dat dan? Is het creatief zijn? Is het componeren, schilderen, dichten, schrijven, lesgeven, metselen, boekhouden, spullen verplaatsen, politiek bedrijven? Waar zit het 'm in?
Het inzicht dat doorbrak vertelde mij dat wij mensen inderdaad een vermogen hebben om te scheppen, en dat we daarmee een evenbeeld zijn van de schepper van de natuurlijke wereld waarin we zijn geïntegreerd.
Maar dat er een verschil is tussen passiviteit en gepassioneerdheid, tussen consumeren en genereren, tussen absorberen en uitstralen, tussen bestaan en leven, tussen gemakzucht en inspanning, tussen lijden en strijden. En verzin zelf nog maar wat andere voorbeelden, als je wilt.
En daarna, of daardoorheen, scheen een ander zonnestraaltje van begrip door, dat liet zien dat ons scheppen, ons creëren, te maken heeft met het transformeren van energie.
Als een generator die elektriciteit opwekt door een proces op gang te brengen en geconcentreerd vol te houden, waardoor bestaande zaken worden gefilterd, verfijnd, opgetild, getransformeerd, versneld, verschoond, verdicht..
Tenslotte moet ik natuurlijk nog een titel bedenken om deze lappendeken onder een dekmantel van samenhang aan jullie te verkopen. Dat zal me nog niet zo licht vallen.
To be or not to be?
Nee zeg, hou op, dat is al te existentialistisch. Hoewel het hier nou net wel op zijn plaats is.
Iets luchtigs? Iets vurigs? Iets waterigs? Iets aards?
Of zoals de Canadese zusters Mc Garrigle indertijd zongen: the jig-saw puzzle of life? Nee dat is te afgezaagd.
Ik weet het niet.
Zie ook: https://youtu.be/yqQ3Bbw_ZUg
Schrijver: Ton Hettema, 18 november 2017
Geplaatst in de categorie: economie
Mijn stukjes en beetjes: spiritueel ben je hier om jezelf te zijn, om te worden wie je al bent. Sociaal ben je hier om onderdeel te zijn van het grote geheel. Sociaal spiritueel: we zijn Allen Eén.
Interessant is dat je de economische invalshoek noemt. Economie kon mij nooit boeien als vak. Het hele idee erachter stond mij altijd al tegen, als scholier al, want het is een model waar alles draait om geld, en steeds maar weer meer geld. Niets mis met geld als middel, maar in economische modellen is het geen middel meer maar doel. Alles draait steeds maar weer om economische groei. En daar gaat het mis.
Tot mijn blijde verrassing was er onlangs een econoom op tv die dat ook vindt. Kate Raworth was te gast in Buitenhof op 29 oktober jl. om te praten over haar boek 'Doughnut Economics: Seven ways to think like a 21st-century economist'. In haar visie is het heilige geloof in economische groei de blinde vlek voor alles wat werkelijk goed is voor de mensheid. Zij bepleit een nieuw soort economisch denken waarin intermenselijke, sociale factoren en duurzaamheid centraal staan en waarbij het principe van economische groei verlaten wordt. Ze blijkt een veelgevraagde spreker te zijn op universiteiten wereldwijd. Dat zijn van die momenten waaruit ik moed put en opnieuw durf te geloven dat het misschien allemaal ooit toch eens goed komt. Met ons allemaal. Ooit.