Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Irrationaliteit is de bron van rationaliteit

Heeft u wel eens iemand ontmoet die niets wil? Hoe ziet dat eruit? Zit hij? Ligt hij? Is hij verdrietig of blij? En vooral, weet hij wat hij moet doen?

Een machine wil niets. Het grote voordeel van een machine is dat je hem aan kan zetten, wanneer je maar wil en dat hij het dan doet en je kunt hem ook weer uitzetten en dan stopt hij. Dus vraag ik u weer: hoe ziet iemand er uit die niets wil?

De ratio is eigenlijk niets meer dan een machine. We kunnen rationele besluiten nemen, maar alleen als we eerst iets willen. We kunnen niet zeggen, het is rationeel om te gaan eten, omdat eten totaal zinloos is als er geen wil is. Zonder wil kun je net zo goed verhongeren als doorleven. Zonder wil hebben beide geen zin. En je kunt hoog en laag springen, maar een wil is niet rationeel. Want waarom zou je leven als je niets wil? Wat ga je dan doen? Niets toch? Want dat is het enige wat je wil. En, omdat niets niets is, wil je zelfs niet niets. Dus zelfs niets doen is zonder wil zinloos.

Ratio heeft daardoor altijd een irrationele oorsprong. Eten, ja zelfs ademen heeft pas zin als je wil leven. Leven heeft pas zin als je iets wil met je leven. En je kunt zeer rationeel nadenken over hoe je een brug over de IJssel gaat aanleggen, maar als je niets wil, wil je ook niet de IJssel oversteken en dus is de brug ook niet nodig. En dus is de brug zonder wil irrationeel.

Dit wetende is het dus raar dat mensen elkaar veroordelen over irrationeel gedrag. Boze, verongelijkte mensen, zenuwachtige mensen, bange mensen zijn allemaal mensen met een wil en daardoor alleen al iets anders dan een machine. Die, en andere emoties, staan aan het begin van elk handelen en aan het begin tussen wat rationeel is en wat niet. Als je bijvoorbeeld merkt dat heel veel mensen de IJssel dagelijks willen oversteken, wordt het interessant en dus rationeel om een brug te bouwen waar die mensen dagelijks gebruik van kunnen maken. De ratio is dus het kind van de irrationaliteit.

En dat betekent dat als iemand jou irrationeel noemt, deze persoon alleen maar zegt dat hij iets anders wil dan jij. Hij probeert je beentje te lichten of beter gezegd, op te lichten, maar eigenlijk wil hij gewoon dat jij luistert naar hem omdat hij, vanuit zijn ratio (gebaseerd op zijn wil) iets anders wil dan jij. Met andere woorden – hij wil jou zijn wil opleggen.

En daar is niks rationeels aan.

Irrationaliteit is de bron van rationaliteit en nooit andersom.

Schrijver: Jan R. Lønsing, 3 juni 2021


Geplaatst in de categorie: actualiteit

4.5 met 2 stemmen 143



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
Wim de Wijs
Datum:
4 juni 2021
Hier ga ik eens diep over nadenken, Jan.
Bedankt.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)