Dagcolumn

Tegen nationalisme

'Notes on Nationalism' is een essay dat George Orwell in mei 1945 schreef. Heyne heeft het essay in vertaling uitgebracht onder de titel 'Over Nationalisme' en heeft het voorzien van een voorwoord, maar ik ben zo vrij en heb het origineel op internet gevonden.

En is het interessant en nog steeds actueel, zoals Bas Heijne zegt? U moet weten dat ik altijd een beetje een hekel aan Bas Heijne heb. Ik weet zelf niet precies waarom, maar misschien wel omdat hij altijd zo zeker van zichzelf lijkt. Of is. Het ligt daarom voor de hand dat ik zijn voorstellen altijd zeer kritisch wil beoordelen en dat lukt me steeds weer niet. Ook dit keer niet. Orwell’s essay uit 1945 gaat natuurlijk over het Engeland van zijn tijd, maar zijn stellingen zijn zo over te zetten naar het heden. Het is vervelend, maar weer moet ik Bas Heijne gelijk geven.

Wat zegt Orwell dan? Welnu, George Orwell, beroemd van zijn boeken 'Animal Farm' en '1984', maakt onderscheid tussen nationalisme en patriotisme. Patriotisme is dat je trots bent op jouw land, zonder anderen de trots voor hun land te weerspreken. Nationalisme is trots op je eigen land, maar dan wel zo dat het eigen land beter is dan alle andere landen. Nationalisme is wat we nu eerder extremisme zouden noemen, maar omdat mensen zichzelf zelden als extremist zien (maar anderen wel) is nationalisme best een bruikbare term.

Nationalisme is overigens niet altijd voor een bepaalde natie, maar soms voor een bepaalde groep die niet direct een natie is en soms tegen een bepaalde natie. Hij noemt dat positief nationalisme (tories, Keltisch, zionisme), verplaatst nationalisme (communisme, politiek katholicisme, kleur, klasse, pacifisme) en negatief nationalisme (anglofobie, antisemitisme, trotskisme). Met deze voorbeelden kun je zo overspringen naar het heden: PVV, Ja21 en FvD neigen naar positief nationalisme (Nederlander), DENK en BIJ1 neigen naar verplaatst nationalisme (kleur), terwijl de FvD, wappies en BBB neigen naar negatief nationalisme (complot denken, anti-boer-establishment). Het is overigens niet altijd heel scherp, want sommige mensen bij DENK zijn misschien ook pro-Turks en dus positief nationalistisch, terwijl sommige GroenLinks-PvdA-ers pacifist zijn en dus zowel tegen de oorlog in Oekraïne en Palestina.

Bovendien erkent Orwell dat er geen harde lijn is tussen een nationalist en een patriot. Meestal zijn mensen gematigde vriendelijke wezens die niet faliekant tegen anderen zijn, maar extreme gebeurtenissen kunnen mensen ineens doen veranderen in nationalisten. Dat zie je in Israël, waar gerechtvaardigde kritiek op de corrupte, extremistische regering op zijn plaats is, maar waar de kritiek nu onder tafel wordt geveegd en eerst de oorlog moet worden gewonnen. Wie nu nog iets tegen de regering heeft, is een verrader.

Nationalisten zijn te herkennen, volgens Orwell, doordat ze ongewenste waarheden ontkennen of uit hun geheugen verwijderen. Tories wilden in 1945 niet toegeven dat Groot Brittannië niet meer de leidende natie was (en sommige willen dat nog niet), communisten konden de moordpartijen van Stalin niet zien en pacifisten zien niet in dat zij in vrede leven doordat anderen dat voor hen aan het front hebben bewerkstelligd.

Dus, wat leert de oude Orwell ons? Orwell helpt om naar het heden te kijken. Het helpt om politieke debatten op hun waarde te bekijken. Omdat nationalisme in ons allen zit, aldus Orwell, kan het helpen om even naar jezelf te kijken. Vind ik als PvdA-er de PvdA altijd goed? Niet? Dan is er niets aan de hand. Dan kan ik PvdA-er blijven, maar zodra ik elke kritiek op de PvdA begin te negeren, moet ik toch even onderzoeken of ik niet te veel ongewenste waarheden heb.

Orwell doet een pleidooi voor gematigdheid en biedt een middel om te kijken of je dat nog wel bent.

Schrijver: Jan R. Lønsing, 9 november 2023

janrlunsing

home.nl

Geplaatst in de categorie: actualiteit

Orwell

nationalisme

patriotisme

4.6 met 5 stemmen

167

Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:: Richard Bahl
Datum:: 12 november 2023; Interessante column. En leerzaam om je soms eigen verhitte hoofd en dat van anderen kritisch te bezien en waar nodig te relativeren. In tijden van oorlog, cholera en toenemende scherpte in standpunten een verkoelende invalshoek.

Geef je reactie op deze inzending:

Week 16	Week 15
Week 14	Week 13
Week 12	Week 11
Week 10	Week 9
Week 8	Week 7
Week 6	Week 5
Week 4	Week 3
Week 2	Week 1
Week 0

Week 52
Week 51	Week 50
Week 49	Week 48
Week 47	Week 46
Week 45	Week 44
Week 42	Week 41
Week 40	Week 39
Week 37	Week 36
Week 35	Week 34
Week 33	Week 32
Week 31	Week 30
Week 29	Week 28
Week 27	Week 26
Week 25	Week 24
Week 23	Week 22
Week 21	Week 20
Week 19	Week 18
Week 17	Week 16
Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 8
Week 7	Week 6
Week 5	Week 4
Week 3	Week 2
Week 1

Week 52
Week 51	Week 49
Week 48	Week 47
Week 46	Week 45
Week 44	Week 43
Week 42	Week 41
Week 40	Week 39
Week 38	Week 37
Week 36	Week 35
Week 34	Week 33
Week 32	Week 31
Week 30	Week 29
Week 28	Week 27
Week 26	Week 25
Week 24	Week 23
Week 22	Week 21
Week 20	Week 19
Week 18	Week 17
Week 16	Week 15
Week 14	Week 13
Week 12	Week 11
Week 10	Week 9
Week 7	Week 6
Week 5	Week 4
Week 3	Week 2
Week 1

Week 52
Week 51	Week 50
Week 49	Week 48
Week 47	Week 46
Week 45	Week 44
Week 43	Week 42
Week 41	Week 40
Week 39	Week 38
Week 37	Week 36
Week 35	Week 34
Week 33	Week 32
Week 30	Week 29
Week 28	Week 27
Week 26	Week 25
Week 24	Week 23
Week 22	Week 21
Week 20	Week 19
Week 18	Week 17
Week 16	Week 15
Week 14	Week 13
Week 12	Week 11
Week 10	Week 9
Week 8	Week 7
Week 6	Week 5
Week 4	Week 3
Week 2	Week 1

Week 52	Week 51
Week 50	Week 49
Week 48	Week 47
Week 46	Week 45
Week 44	Week 43
Week 42	Week 41
Week 40	Week 39
Week 38	Week 37
Week 36	Week 35
Week 34	Week 33
Week 32	Week 31
Week 30	Week 29
Week 28	Week 27
Week 26	Week 25
Week 24	Week 23
Week 22	Week 21
Week 20	Week 19
Week 18	Week 17
Week 16	Week 15
Week 14	Week 13
Week 12	Week 11
Week 10	Week 9
Week 8	Week 7
Week 6	Week 5
Week 3	Week 2
Week 1	Week 0

Week 53	Week 52
Week 51	Week 50
Week 49	Week 48
Week 47	Week 46
Week 45	Week 44
Week 43	Week 42
Week 41	Week 40
Week 39	Week 38
Week 37	Week 36
Week 35	Week 34
Week 33	Week 32
Week 31	Week 30
Week 29	Week 28
Week 27	Week 26
Week 25	Week 24
Week 23	Week 22
Week 21	Week 20
Week 19	Week 18
Week 17	Week 16
Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 8
Week 7	Week 6
Week 5	Week 4
Week 3	Week 2
Week 1