Fraudebeleid in Nederland kil, meedogenloos en schofterig

In ruim vijfhonderd pagina’s zet een parlementaire enquêtecommissie uiteen hoe overheid, media en het parlement in een soort ‘giftig’ samenspel grote groepen burgers in hun bestaan ‘vermorzeld hebben met ronduit schofterig (mijn term) beleid. ‘Blind voor mens en recht’ heet het bikkelharde rapport over het fraudebeleid van de afgelopen dertig jaar in dit stoere, soms laffe en geldbeluste, gierige en bang voor ‘een dief van je eigen portemonnee te zijn’ landje aan de Noordzee. Een deskundige ben ik niet, dus ik baseer mij op de mediaberichten over deze schokkende uitslag van zorgvuldig onderzoek naar het hoe van grove aantastingen van de bestaanszekerheid van burgers. Ook de media hebben een rol gespeeld in deze schandvlek, waarvan de commissie stelt dat het misgaan van klungelige wetten en de uitvoering daarvan morgen weer zich kan gaan afspelen.

Wel mis ik in de berichten vooralsnog de rol van het ambtelijk apparaat. Want ‘de overheid’ is geen alien van Mars, maar dat zijn onze daar werkende kinderen, neven, nichten en vrienden en daar weer de kinderen van. Kortom het zijn onze medeburgers die politieke ‘terreur’ of de persoonlijke onzin van bij voorbeeld de sprekende robot politicus Henk Kamp moeten vertalen in beleid. En de commissie vermeldt overvloedig dat zulks beleid door mensen werd uitgevoerd. Deze stelden keiharde teksten op in brieven met schokkende mededelingen over terugbetalen, opgeblazen foutjes en zetten schandalige etiketten als ‘fraudeur’ op papier richting vaak kwetsbare medeburgers. Als je als ambtenaar al het ‘bevel’ krijgt van een ogenschijnlijk gewetenloze leidinggevende, die ooit bestuurskunde studeerde, om dit soort brieven te zenden, hoe ben je dan in de avond op een gezellige verjaardag van je buurman?

In een flits zag ik op televisie een grijs hoofd voor de commissie in een verhoor verklaren dat je soms te maken kreeg met een ‘nieuwe werkelijkheid’. De suggestie was dan dat de politicus van dienst op dat departement het beleid bepaalde. Of dat nu realistisch was of ronduit ‘vermorzelend’. Door het beeldscherm hoorde ik deze baas-ambtenaar een soort diepe zucht slaken met de toevoeging ‘dan hebben wij ook te maken met een nieuwe werkelijkheid’. Buiten de ambtelijke muren roerden de media zich. Deels braaf volgend de stevige teksten over fraudes in het parlement en bij de borreltafels, dat ‘grote groepen burgers profiteren van onze belastingcenten’. En dan zijn wij weer flink als Hollanders: het geld, de angst dat er ‘zomaar’ geld gaat naar mensen in de knel. Terwijl al lang bekend was en is dat fraude uiteraard voorkomt. Maar in het grote geheel goed te relativeren is. En al helemaal geen heksenjacht noodzakelijk maakt.

Zeker hebben de media ook de Toeslagenellende openbaar gemaakt. Goede researchjournalistiek. Door bewogen en volhardende journalisten met hart voor enorm onrecht. Helaas verschenen er in de loop der tijd- ook typisch kaaskoppen cultuur, vind ik- genoeg mediaberichten waarin politieke bobo's ruim aan het woord kwamen met benoeming van hun ‘daadkracht’ en de wil om zogenaamde ‘profiteurs’ hard aan te pakken. Ook politici met behendig taalgebruik en slimme debattrucs kregen vaak een fluwelen handschoen aanpak in de media, is mijn indruk. Sterker nog, deze kregen soms jubelende etiketten opgeplakt of kregen prijzen uitgereikt als Politicus van het Jaar. Stoer, hard zijn en op de centen, dat is het profiel van Nederland. Nee, dat is overdreven. Maar toch. Slachtoffers van dit onmenselijke fraudebeleid vroegen zich gisteren af waar de verantwoordelijke beslissers en bedenkers van dit beleid waren. In ieder geval, zo viel te beluisteren, niet bij de presentatie van het rapport.

Enquête fraudebeleid belastingdienst meedogenloos

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

4.2 met 5 stemmen 115