Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

In Jonsons sporen

Met vrind Midman toog ik op een herfstige zondag in 2007 naar Villa Ockenburgh voor de poëzie. De ‘Villa’ of het “kasteel” zoals wij het uit onze jeugd kenden, bleek ernstig verwaarloosd. Het had nu nog wel iets gaafs om droefgeestig in donkerte met schemerlampen doorheen te dwalen met soms een verdwaald kleurig schilderij aan een kale muur. ‘Wat een armoe’ zeiden wij tegen elkaar ‘hier in Den Haag’.

In ‘de salon’ aangekomen konden we op dertig wankele keukenstoelen in rijen van vijf plaatsnemen. Ik vroeg een bleke tengere man of dat de bedoeling was. ‘Ja’ sprak hij zacht ‘aangenaam ik presenteer, de naam is Harry Zevenbergen. Ware u cultureel en Haags daar bovenop, u zou mij kennen.’ Midman trok me aan mijn jas en zei ‘Meneer hier is Haags stadsdichter. Beroemd van zijn regels
’ik denk links als ik rechts ga
ik denk hier als ik daar ben’

Ik zei ‘Oh mijmerstof als ik het zo zeggen mag en is die schoonheid waar mijn blik naar uitgaat ginds bij de belichting uw assistente?’
Hij aarzelde en antwoordde toen uit de hoogte ‘Ja dat kun je zeggen, maar Diann houdt niet bij het licht op.’ Een flauwe glimlach tekende zijn gezicht. November 2007.

Harry blijkt onlangs afgezet want zijn partner Diann van Paassen had speciaal de Stichting Stadsdichter opgezet voor hem. Wethouder boos. Logisch - die voelt zich belazerd - ze woonden op aparte brievenbussen.
B&W wil nu de stadsdichter afschaffen. Fout. Al voldeed Harry misschien niet compleet, hij had grote merites op wijkniveau zeggen cultuurmakelaars. Met in den lande veel goodwill blijkt op de site van de stadsdichter.

Gelukkig vertelde Midman me die middag op Kijkduin bij kolkende zee wat een stadsdichter behelst. Afgeleid van de Dichter des Vaderlands? Niet dus, dat klinkt pas echt stijf rechts. Wilderiaans, taal en grond zijn in die titel te nauw verbonden. Het gaat om de taalgemeenschap. Plus dat zo’n landsdichter bewezen heeft dat-ie als het moet los staat van vorst, moraal en vaderland.

Zoals de eerste poet laureate van de Engelse taal Ben Jonson. Die zat eerst in de nor omdat de koning zijn toneelstuk niet pikte. Daarna stak hij een collega dood en ontkwam aan ophanging door de gelovige bij de paters uit te hangen. Hij kwam binnen het jaar vrij en in 1616 kon James I niet onder zijn aanstelling uit. Te beroemd en geliefd!
De Schotse dichter Drummond bij wie Ben ooit sliep omschreef hem als ‘a great lover and praiser of himself, a contemner and scorner of others’.
Dat is wat het volk graag ziet.
Kan de stadsdichter niet aan zo’n profiel voldoen, hij moet wel midden in het volk staan als geliefd taaldienaar aangesteld door bevoegd gezag..

Heel bijzonder verging het Gerard Beentjes in Laren. Hij keek om 16.51 uur uit het raam en zag een limo stoppen. Zo’n witte trouwauto. De loco-burgemeester kwam er uit en zijn chauffeur overhandigde hem een wit kussen met daarop een envelop. Gerard rende naar de voordeur. Precies op dat moment drukte een cultuurambtenaar, die er ook bij was, op de bel.
De dichter deed open in pyjama. De ambtenaar gaf subtiel een knipoog van verstandhouding. De wethouder begreep het, poëten leven ritmisch anders en vroeg voor de vorm of dit de echte Beentjes was. Waarna Gerard in de brief las dat hij was geïnstalleerd door B&W tot dorpsdichter van Laren. Hij zegt dat zijn hart bonsde maar dat hij zijn verstand volgde. Dat tijd wenste voor intern beraad daar het College hem overdonderde.
De wethouder van cultuur, Leo Janssen, benoemde hem tijdens Larens Uitmarkt 2008. Waarbij Gerard de verbaasde dichter speelde (hij viel van zijn stoel) en later spontaan in 't Bonte Paard zijn erfgooiersdicht opzei:

‘Zoals wij hier zitten dansen stemmen
van het verleden om ons heen. Daar waar
geschiedenis begint op een open plek,
daar volgen nomaden het rendierspoor.
Waar de klokbeker in brons gegoten werd,
daar voeren op heide en weide herders
en boeren langs melkweg en schapendrift
het vee: zij het gras, de mens de melk
etc…’

Waarmee hij volgens de media vele harten veroverde.

Sylvia Hubers zou depris zijn na niet tot dichter des vaderlands te zijn verkozen. Volgens bronnen aan het Spaarne. Niet helemaal uit de lucht gevallen: in het beroemde interview met Brigit Kooijman NRC 10 mei 2008 zei Sylvia ‘Wist je dat dichter een officieel beroep was? Er zijn alleen nooit vacatures.’ Ze moest dat verbergen bij sollicitaties om aan de bak te komen. Zelfs haar brieven mochten niet op rijm.

Op dramatische wijze vertelt ze hoe de maatschappij haar het contact met zichzelf onmogelijk maakt. Bijna werd een baan bij de Brandwacht fataal. Door het blusideaal verloor ze alle contact met het dichterschap. Ontroerend leerzaam vertelt ze waarom ze graag gewoon wil zijn en werken om erbij te horen. Dat ze nu weet dat ‘poëzie voor haar de basis is’ en dat ze niet zonder kan.

Het schijnt dat Piet Hein Donner van Sociale Zaken het artikel heeft verboden op zijn ministerie als malicieus model voor werkonwilligheid.
Sylvia werd per 11/02/2009 stadsdichter van Haarlem. Met 33% van de stemmen. Benoemd door B&W. Twee formidabele bij ieder in het vak bekende dichtbundels op haar naam.

Nergens geeft zij de mens krediet voor de maakbare toekomst dus links is ze niet. Ik citeer

‘Het fileermes
heb ik klaarliggen
Wie ben je?
Ik zal het weten.’

Uit: ‘Men zegt Liefde’- Fagel 2002, blz. 24.

Ook trof ik nergens een plaatsvoorkeur aan. Zelfs in 'Veilige plaats’ betreft het slechts een verstopplaats om veilig de barkeeper te kunnen schrijven. Waar Beentjes toch echt Goois erfgoed bezingt en Zevenbergen diverse Haagse varianten beoefent onthoudt Sylvia zich van rechtse vulling. Ze houdt het meest de middenoriëntatie aan, die van de taal.
Ook qua moraal komt zij het dichtst bij Jonson met haar fileeroptie en voorkeur voor het betere handwerk:

‘Met de hamer slaat ze
met de sleutel slaat ze, zij
schroeft nieuwe verhalen in elkaar’
uit ‘Terug naar de Apotheker, Fagel 2005, blz 43.

Kortom, Sylvia Hubers lijkt objectief verreweg de beste stadsdichter.
Maar zal ze ervan kunnen leven?

Schrijver: Jos Zuijderwijk, 28 februari 2009


Geplaatst in de categorie: kunst

2.4 met 5 stemmen 349



Er zijn nog geen reacties op deze inzending.


Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)