Verengelsing

Wat klinkt er bij de tijdser dan een opleiding hoger onderwijs in het Engels? Zijn we de nieuwe generatie niet verplicht hen na voltooiing van hun studie lingua-franca-vaardig aan de maatschappij af te leveren? Ik houd van de Engelse taal en heb jaren als docent Engels voor de klas gestaan. Dus het fenomeen “verengelsing van het hoger onderwijs” klonk mij aanvankelijk als muziek in de oren.

Nederland voert op dit gebied de statistieken in Europa aan. De hoge cijfers zijn helaas, zo ontdekte ik in de afgelopen week, eerder een indicatie van uit de hand gelopen opportunisme dan van een innovatieve geest.

Wat is er dan verkeerd aan een paar opleidingen in de Engelse taal op Nederlandse bodem? Keuzevrijheid is toch een goede zaak? In principe wel ja, maar niet als de boel ontspoort. En dat is nu aan het gebeuren. Momenteel is 74% van alle masteropleidingen en 23% van alle bacheloropleidingen volledig Engelstalig. Op twee universiteiten (Maastricht en Twente) bestaat de instroom voor 80% of meer uit buitenlandse studenten. Dat zijn cijfers waar je niet naast kunt kijken.

Hoe heeft zich dat zo kunnen ontwikkelen? De oorzaak is een budgettaire prikkel. Opleidingen die volledig in het Engels worden gegeven, trekken buitenlandse studenten aan. De overheid financiert de onderwijsinstellingen op basis van het aantal inschrijvingen. En met een ruimer budget kan de instelling beter concurreren met andere onderwijsinstellingen die op hun beurt met Engelstalige opleidingen de buitenlandse student binnenlokken om zo in de onderlinge strijd niet achter te lopen.

Opleidingen die zich aan elkaar spiegelen en slijpen, hoor ik u nu denken, dat is toch geen negatief fenomeen? Nee, dat is een positief verschijnsel, ware het niet dat met de verengelsing een hele reeks nadelige bijverschijnselen het hoger onderwijs insluipen. Ik noem er hier drie:

1. Vervlakking van de moedertaalbeheersing.
Instellingen voor hoger onderwijs hebben volgens de wet de taak om de uitdrukkingsvaardigheid in het Nederlands van Nederlandstalige studenten te bevorderen (WHW Artikel 1.3.5). De aandacht daarvoor is belangrijk omdat Nederlandstalige afgestudeerden in grote meerderheid de Nederlandse arbeidsmarkt opgaan. Veel maatschappelijke domeinen, zoals rechtspraak, openbaar bestuur, onderwijs, gezondheidszorg, journalistiek enz., eisen van betrokkenen dat zij zich kunnen uitdrukken met precisie en nuance op een niveau dat hoger ligt dan een HAVO- of VWO-niveau. Op dit moment voldoet dus een aantal onderwijsinstellingen niet aan die wettelijke verplichting.

2. Extra kosten.
Buitenlandse studenten betalen weliswaar collegegeld, maar dat bedrag is veel lager dan de totale kosten van hun opleiding. Het verschil financiert de overheid en komt dus ten laste van de Nederlandse belastingbetaler.

3. Inboeten van onderwijskwaliteit.
Het vereiste Engelse taalniveau voor docenten is ERK C1, wat overeenkomt met het moedertaalniveau van een gemiddelde middelbare scholier. De expertise van docenten die juist in de eigen moedertaal de benodigde nuance en precisie aan kunnen brengen, wordt niet aangeboord en benut. De verengelsing verslindt als een slokop de kwaliteit van eigen kweek.

Een voorbeeld van dit laatste verschijnsel is een recent nieuwsbericht op tv. Een studente biologie vertelt dat zij en haar studiegenoten elkaar tijdens het Engelstalige college meermalen met vragende blik en gefronste wenkbrauwen hadden aangekeken toen de docent bleef spreken over een begrip dat klonk als fietjies. Pas na afloop was het hen duidelijk geworden dat de docent ontlasting, feces (in het Engels faeces, uitspraak: FIE siez) had bedoeld. Ik kan me goed voorstellen dat een dergelijke mis-communicatie de kennisoverdracht niet ten goede komt.

Betrokkenen in onderwijsland luiden de noodklok: het Engelse koekoeksjong is bezig de onderwijskwaliteit van hoger-onderwijsinstellingen het nest uit te kieperen.

(Voor de getallen heb ik geput uit: https://www.beteronderwijsnederland.nl/nieuws/2018/04/bijdrage-van-annette-de-groot-aan-ons-symposium/ )

verengelsing hoger o hoger onderwijs

• 1
• 2
• 3
• 4
• 5

3.7 met 3 stemmen 99