Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Daar is de bieb-bus

Allochtone peuters die uit school komen en, tot de volgende ochtend, met hun (uit een ander land afkomstige) ouders uitsluitend de moedertaal spreken, lopen leerachterstanden op. Je kunt ze desnoods onderdompelen in een ‘taalbad’, het helpt niet. Het Vlaamse parlement besprak alarmerende cijfers over achteruitgang van het onderwijs. Alle kranteredacties hadden chocoladeletters uit de kast gehaald: ‘onze scholen zijn de slechtsten van Europa’. Verantwoordelijk minister Wuyts keek heel sip.

Een mevrouw vertelde dat in haar jeugd de bieb-bus nog bestond. In dorpjes zonder openbare bibliotheek, mochten schoolkinderen een of twee keer per week een boek kiezen: ‘dan stonden we ongeduldig te wachten, op het dorpsplein, totdat de bus kwam aanrijden. Hoera, daar is-ie, de bieb-bus! Het was een geneugte om een volgend boek uit te zoeken, kinderen zeggen nu dat lezen tijdverlies is’. Een vergelijkend internationaal Pisa-onderzoek had uitgewezen dat Vlaamse kinderen de afgelopen jaren slechter en slechter scoren op de onderdelen begrijpend lezen, Nederlands en wiskunde. Spreekster drong er bij de minister op aan nieuwe werkafspraken te maken met de Taal Unie.

Mijn eigen taalkundige bijbel (‘Selected Writings of Benjamin Whorf’) even geraadpleegd, want Whorf wordt beschouwd als ’de vader van de socio-linguistiek’. In mijn studententijd fascineerde zijn werk ‘Language, Thought & Reality’ mij enorm. Het was een paperback, dus ik las het aan gruzelementen. Als een roofdier trok ik alles uit mekaar. Ik fotokopieerde afzonderlijke bladzijden, op uitvergroot formaat, en begon met vertalen, beetje bij beetje, de ene na de andere alinea.

Eenvoudig gezegd komt Whorf’s hypothese er op neer dat ‘de bril’ waardoor je de wereld bekijkt en het frame waarmee je er over nadenkt, ten diepste worden beinvloed door de structuur van de talen die je gebruikt. Na publicatie barstte een storm van kritiek los, want speculatiever kan het niet. Daarom heeft de Whorf-hypothese het nooit geschopt tot ‘de Whorf-theorie’.

Denkvermogen, taal en waarneming van de werkelijkheid gaan hand-in-hand, dat staat buiten kijf. Whorf’s studies hebben ons wel opgeleverd dat mensen die in een identiteitscrisis verkeren, het advies krijgen te starten met het leren van een vreemde taal. Dat opent nieuwe perspectieven.

Schrijver: Ton Mantoua
5 december 2019


Geplaatst in de categorie: actualiteit

2.5 met 2 stemmen 444



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
Olean
Datum:
6 december 2019
Nog voor de resultaten van het Europese Pisa-onderzoek werden gepubliceerd kwam in ons land bureau Qompas begin december met de trendcijfers van de afgelopen 10 jaar.
Het onderzoek richtte zich op de 'favoriete' schoolvakken onder 170.000 15-jarige 3e klassers van havo en vwo, die voor hun profielkeuze stonden. Slechts vier vakken waren in populariteit gestegen: Wis- en Natuurkunde (m.n. onder meisjes) en Geschiedenis en Economie. Terwijl Engels nog altijd goed scoorde werden Duits en Frans nog minder populair dan ze al waren.

Verder vind ik je opmerking over de linguïstische relativiteitshypothese van Sapir-Whorf niet alleen grappig maar ook interessant. Al denk ik niet dat veel patiënten met een identiteitscrisis het advies van een vreemdetalenstudie zullen hebben gekregen. Maar gezien de dalende populariteit van het leren van een vreemde taal en de tsunami aan vroegtijdige gevallen van burnout zou daar wel eens iets in kunnen zitten wat navolging verdient...

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)