De schijnzekerheid voor de zekerheid
In mijn praktijk zie ik dat zo dikwijls. De schijnzekerheid voor de zekerheid. We noemen het protocollen, draaiboeken, planning, reglementen en statuten en liefst leggen we het vast in wetten, verordeningen en gebruiken we heldere criteria en hanteren we SMART doelstellingen. Ja, dat laatste is helemaal top: een afkorting die ook nog Engels klinkt. Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdig.
Dit alles om de complexe wereld onder controle te houden of liever nog, in control. Want Engels is beter.
Het bijzondere is, dat dit het verst doordringt in zenuwachtige organisaties. Die organisaties worden zelf ook steeds zenuwachtiger, want ze maken steeds meer fouten. Ze maken niet zozeer meer fouten die er toe doen, in mijn ogen, maar wel steeds meer fouten die er toe doen in hun ogen. Het gaat dan om fouten als het niet versturen van een aankondigingsbrief, het vergeten van de standaardregel aan het eind van een brief, het overslaan van een processtap, die overigens niet toevoegt, maar volgens het protocol onmisbaar is, want in 2017 is het een keer misgegaan.
En dan, door de focus op de vastgelegde regels, gaat het alsnog helemaal fout. Dit zien we bij de toeslagenaffaire: niemand wil onschuldige jongen ouders jarenlang tot zelfdoding aan toe in de problemen brengen, niemand wil onschuldigen zo onder druk zetten dat het leidt tot onnodige faillissementen, scheidingen en kinderen die verstoken blijven van allerlei belangrijke zaken als gezond eten, sport, de bibliotheek en bijlessen. En toch gebeurde het en geen van degenen die het beleid uitvoerden zag tussen de regels door wat ze fout hadden gedaan. Ze hadden buikpijn, maar niet de verantwoordelijkheid.
In dit soort zenuwachtige organisaties kan flink worden geruzied over een brief die niet nodig is, maar die wel moet, want zo is dat nu eenmaal. In 2012 was er immers gedoe, doordat een dergelijke brief helemaal niet was verzonden. En gedoe, dat is natuurlijk erg. Dat wil zeggen: openbaar gedoe. Intern gedoe is natuurlijk helemaal niet erg. De eigen mensen die zeggen dat de brief nutteloos is, moeten worden gesensibiliseerd. Zij moeten leren wat heilig is en wat niet.
Het is niet de werkelijkheid, maar de regel, stupid.
En als er ondanks alle regels toch gedoe ontstaat, komt er een nieuwe regel bij om te voorkomen dat het ooit weer gebeurd. En zo komen er steeds meer rails bij, waardoor het steeds moeilijker wordt om niet tussen de rails vast te komen zitten en liggen er steeds meer sporen waar je over kunt ontsporen. Het doel van de reis, het station, wordt steeds minder belangrijk. Door de heiligheid van de regels kan en zal er steeds meer fout gaan, waardoor iedereen nog zenuwachtiger wordt en het aanmaken van nieuwe regels dreigt. Elke dag weer.
Ja, elke dag weer wordt zo verder gebouwd aan de kluwen schijnzekerheid. Te specifiek, onzinnig meetbaar, gedwongen acceptabel, onrealistisch en nooit op tijd. Afgekort tot goed Engels: TSOM GAON.
home.nl
SMART
107
Geef je reactie op deze inzending: