Inloggen
voeg je dagcolumn toe

Dagcolumn

Wat heb je aan deugen?

Bregman heeft een troostrijk boek voor moeilijke tijden geschreven. Voor de Westerling die corona, de klimaatcrisis en de oorlog in Oekraïne op zich af ziet denderen is er het boek 'De meeste mensen deugen'.

Maar ik ben het niet met hem eens. Het stelt de verkeerde vraag. Waarom deugt een lieveheersbeestje? En waarom deugt een kernbom niet? Het antwoord is terug te vinden in de normen die wij stellen. Een kernbom op Hiroshima deugde in 1945, maar nu één op Rotterdam deugt weer niet. Handel in slaven deugde in Amsterdam in 1667, maar in 1967 niet en in 2022 mogen we zelfs het woord slaven niet meer gebruiken. Dus deugen hangt af van de normen die we hebben en die zijn veranderlijk in plaats en tijd. Zo veranderlijk als onze cultuur.

Wat overblijft is de vraag of de mens volgens de eigen cultuur deugt. Wie die vraag stelt, ontdekt al gauw dat er allerlei subculturen binnen een heersende cultuur bestaan. Zo is er in Italië en de Nederlandse maffia een subcultuur die misdaden toestaat en het verraden van collega-criminelen als strafbaar met de dood. Dat is een andere cultuur dan die in het strafrecht heerst. En zo kom je steeds dichter bij de individu en dan blijft de vraag over: deugt de mens volgens zichzelf? En ja, niet geheel verrassend, de meesten wel.

Dat heeft Bregman ontdekt. Maar gelukkig is de mens een groepsmens. We zoeken steeds weer andere mensen met wie we samenleven. De maffia zoekt criminelen, we hebben collega’s in bedrijven, we hebben landgenoten en ga zo maar door. Door constant met elkaar te overleggen wat onze cultuur is, hebben we vaak een overeenstemmende cultuur waarnaar wij ons proberen te gedragen. Meestal.

Maar als twee groepen tegenover elkaar komen te staan, zeg Russen tegen Oekraïners, dan kan dat deugen enorm uit de hand lopen. De Russen vinden elkaar deugen en de Oekraïners (en ondergetekende), vinden dat de Oekraïners deugen. Dat leidt tot oorlog. En zo komen we van het troostrijke boek van Bregman terecht in een vreselijke oorlog met over en weer misdaden volgens de normen van het internationaal recht! Ondertussen vinden de meeste Russen en Oekraïners zichzelf deugen.

Dus mijn vraag aan Bregman is: wat hebben we aan dit soort deugen?

Schrijver: Jan R. Lønsing, 14 april 2022


Geplaatst in de categorie: actualiteit

4.7 met 3 stemmen 151



Er is 1 reactie op deze inzending:

Naam:
Bet Weter
Datum:
17 april 2022
Prima column Jan. Inderdaad is het begrip deugen afhankelijk van de omstandigheden. Het ontbreken van een goede definitie van dit begrip door Bregman maakt de titel van zijn boek tot een onbetekenende oprisping die alleen de verkoopcijfers ten goede komen. Mensen willen graag horen dat ze deugen.

Geef je reactie op deze inzending:

( vink aan als je niet wilt dat je e-mailadres voor anderen in beeld verschijnt)