Propaganda
Als de overheid stopt met het informeren van burgers en de waarheid probeert te sturen via propaganda, gaat het altijd mis. De eenvoudige reden is, dat overheden er op den duur niet in slagen ethische normen los te zien van praktische normen. De ethische norm is namelijk dat je probeert de waarheid te vertellen. De praktische norm is dat je probeert alleen dat te vertellen wat helpt om je beleid uit te voeren.
In Rusland zie je hoe dat mis kan gaan. In een televisieprietpraatprogramma, zoals wij ook vele in Nederland hebben, waren de gasten woest over aanvallen van Oekraïne op Russische bodem. Dit was een casus belli! Rusland moest, zo was het verhaal, nu wel de oorlog verklaren, om zich te verdedigen tegen de agressie van het buurland. En, zo ging één van hen door, de aanval op de oorlogsbodem Moskwa was even erg. Als Oekraïne zomaar schepen van Rusland tot zinken gingen brengen, mogen we de oorlog beginnen!
Dit is op zich al bij het belachelijke af. Rusland is immers zelf al de oorlog is begonnen, hoewel het volgens de propaganda geen oorlog maar Speciale Militaire Operatie is (wij zouden zeggen Politionele Actie), en Rusland heeft bij verdrag beloofd Oekraïne tegen buitenlandse agressoren te verdedigen, maar is nu zelf zo’n agressor (ook al verdedigen ze Oekraïne tegen de NAVO, zeggen ze).
Maar het programma was twee keer oeps.
De eerste oeps: Oekraïne is volgens de Russische propaganda eigenlijk geen eigen staat. Rusland moet de Russen verdedigen en daarom mag Rusland een Speciale Militaire Operatie uitvoeren. En de mensen in Rusland zeiden het te geloven. Maar dat is zo lastig vol te houden, dat zelfs de Russische propaganda dit punt stilletjes heeft laten varen. Oekraïne is dus toch erkend. Alleen de deelrepublieken Donbas en Loegansk moeten worden beschermd tegen de fascisten uit dat verschrikkelijke Oekraïne. En de mensen in Rusland zeggen het te geloven.
De tweede oeps was dat Oekraïne de Moskwa had doen zinken. Dat is nooit erkend en dus werd het in het programma zelf alweer ingeslikt. Nee, oorlog tegen Oekraïne mag misschien wel vanwege die vele(?) aanvallen op Russisch grondgebied, maar niet vanwege het zinken van de Moskwa. Oekraïne kan immers geen schepen naar de kelder jagen. En de mensen in Rusland zeggen het te geloven.
En dan de derde oeps. Die is niet te zien in Rusland, maar wel bij de mensen thuis. De families die de contacten met hun familie in Oekraïne verbreken en de families die hun zonen niet meer terug krijgen van de speciale militaire operatie. Of zwaar gewond. En de verhalen van de terugkerende soldaten. Het Rijk der tsaren viel uiteen door de Eerste Wereldoorlog. Propaganda en persoonlijke ervaringen waren niet meer te rijmen. De Sovjetunie viel uiteen door de mislukte invasie in Afghanistan. Opnieuw waren propaganda en persoonlijke ervaringen te ver uiteen geraakt. Dit gebeurt nu opnieuw. Het is niet voor niets dat de controle op het nieuws die al heel scherp was, nog veel scherper is gemaakt. En de mensen in Rusland zeggen het te geloven.
Maar als je familielid dood is, is hij elke dag weg. En als hij een arm of been mist, is dat elke dag te zien. Daar kan de propaganda wel iets anders van maken, maar het is wel heel erg moeilijk om iets te blijven geloven als je elke het tegendeel ziet. Hij kan een held zijn, maar als hij een psychisch wrak is, wordt het moeilijk de held te blijven zien.
Uiteindelijk is kracht van overheidsbeleid niet gebouwd op propaganda, mijnheer Putin, maar op de overtuiging van de mensen. Als de overheidspropaganda niet overtuigt, verzwakt de overheid.
Geplaatst in de categorie: actualiteit