Hrdy
Zo nu en dan lees je een boek, waarvan je had gewild dat je het al uit had. Sarah Hrdy Blaffer, de naam lijkt weinig serieus, maar is misschien een verbinding van een Amerikaanse voornaam met een Tsjechische en een Nederlandse achternaam, deze Sarah, geboren Blaffer, schreef on de naam Hrdy onder meer het boek Mothers and others. Het is in het Nederlands te verkrijgen onder de titel ‘Een kind heeft vele moeders’.
Het boek stelt maar één vraag: waarom wij? Het is een beschrijving van de evolutie en het verschil tussen mensen en mensapen en dat is een onderwerp waar ik in mijn boek 'Het Kleine Verschil Dat Alles Verandert' ook over schrijf. Ik noem Hrdy ook in mijn boek, maar alleen over haar verhaal dat je als mens rustig in een vliegtuig kan instappen met allemaal wildvreemden om je heen. De vraag, waarom dat kan, is eigenlijk de centrale vraag die Hrdy zich stelt.
Hrdy kent Tomasello die mij ook inspireerde over dat kleine verschil te schrijven. Maar Tomasello schrijft alleen over hoe het is uitgepakt. Hrdy schrijft over hoe dat verschil is ontstaan en ze zoekt het bij het simpele feit dat mensapenmoeders hun kind angstvallig vasthouden. Maandenlang. Een chimpansee houdt het drie maanden achter elkaar vast. Moeder Oran Oetans houden hun kind nog een paar maand langer vast. Mensenmoeders duwen de eerste weken, meestal de eerste dag al, hun kwetsbare kroost in handen van de vader, de tantes, oma’s en opa’s, andere familie, vrienden, artsen en ander verzorgend personeel. Later, ik zag het zelf, duwt oma het kind in de handen van een bevriend bezoeker van een verjaardagsfeest.
De baby laat dat overigens niet allemaal gebeuren. Die let goed op. Die kijkt of oma het goed vindt en kijkt de nieuwe verzorgen recht in de ogen. Wie is dat? Kan ik die vertrouwen? Kan ik die voortaan vertrouwen? Als de nieuwe verzorger lacht, is het goed. Dan lacht het terug. Baby’s zijn ultiem afhankelijk van verzorgers, maar bij mensen wordt de baby door meerdere mensen opgevoed, terwijl dat bij mensapen niet het geval is.
Ergens in het Pleistoceen, zo stelt Hrdy, leefde een groep mensapen in omstandigheden die het onmogelijk maakten om kinderen alleen op te brengen. De mensapen van destijds hadden een eenvoudige keuze: samen opvoeden of uitsterven. Die moeders die het durfden om hun kwetsbare kroost in handen van anderen te duwen, zorgden voor nakomelingen en andere moeders niet. Althans, en dat is de andere kant van het verhaal, degene die het kindje in handen kreeg moest het niet opeten, laten slingeren of laten vallen, maar zorgzaam in veiligheid houden. Om dit te kunnen moesten ze dingen als empathie goed onder de knie krijgen. Deze mensapen moesten bovendien elkaar leren vertrouwen. Ze moesten, met andere woorden, op elkaar kunnen vertrouwen dat ze gemeenschappelijke doelen (van Tomasello) afspraken en er samen aan werkten. Het oudste gemeenschappelijke doel was elkaars kroost in leven houden.
Dit is het antwoord van Hrdy. Ik vind het overtuigend. En in tegenstelling tot Tomasello is het boek van Hrdy ook een waarschuwing. Individualisme is slecht voor dit soort samenwerkingen. Als we te lang een individualistische samenleving houden, evolueert de mensheid in een andere soort. Die soort lijkt me een onplezierige soort.
Kortom: hou van uw naaste. Ook als je niet gelovig bent.
home.nl
Biografie van deze schrijverGeplaatst in de categorie: actualiteit
evolutie
75
Geef je reactie op deze inzending: