Dagcolumn

Exploit your poverty!

Renzo Martens is een kunstenaar met een missie. In zijn film Enjoy Poverty uit 2008 stelde hij de exploitatie van de armoede in de derde wereld door westerse landen aan de kaak. ‘Armoede is Afrika’s belangrijkste exportproduct', was een van zijn statements. ‘Alleen wij profiteren ervan.’ Nu wil hij niet alleen de exploitatie van armoede ontmaskeren, maar ook wat doen. Met zijn Institute for Human Activities richt hij zich vanaf 2010 op kunstprojecten waarvan de opbrengst gaat naar de makers zelf. Een project is het werk van de bewoners van een voormalige Unileverplantage in Congo die beeldende kunst van chocolade maken.

In 2009 schreef ik dit over Enjoy Poverty:

Een collega met het hart op de goede plaats zag haar kans schoon. Ze vertrok op korte termijn voor een reis naar een familielid in een ontwikkelingsland. Met in haar koffer een stapel ex-promotieshirts van onze werkgever. Genoeg voor een voetbalteam. Die zouden hun weg wel vinden onder de straatarme plaatselijke bevolking. Een lofdicht op Utrecht in de vorm van de Dom op de borstzijde en de slogan 'je vindt het pas echt in Utrecht' op de rug vormen daarbij geen bezwaar. Tenminste als je het vanuit een pragmatisch standpunt bekijkt.

Vanuit de optiek van de Belgische filmmaker Renzo Martens wordt het een ander verhaal. Hij schopte met zijn film Enjoy Poverty tegen het heilige huisje van de westerse ontwikkelingshulp. Je waardeert of je verafschuwt de wijze waarop hij zijn kritiek uit op de 'exploitatie van de armoede' door westerse hulpverleningsorganisaties. Niets is hem te dol om ons westerlingen te laten zien hoe deze organisaties, zakenlui en fotografen verdienen aan de ellende van anderen. Indringend is zijn vraaggesprek met een woordvoerster van de Verenigde Naties. Of alle tenten voor de daklozen een UN-logo hebben? 'Ja'. Waar is dat voor bedoeld? 'Voor de zichtbaarheid van de organisatie.' 'Kunnen daklozen ook kiezen voor een tent zonder logo?' 'Neen, dat kan niet'.

Ik twijfel geen moment aan de beste bedoelingen van mijn collega. Alleen maakt het zien van Enjoy Poverty het moeilijk om op de oude manier naar het armoedevraagstuk te kijken. Als mensen nauwelijks of geen keuze hebben, zou het dan prettig voelen om in Tanzania de voordelen van Utrecht te promoten?
En zo kan het verkeren dat – soms onder barre omstandigheden – iemand in India katoen plukt en iemand in Bangladesh daar een T-shirt van maakt. In Utrecht zetten we er een reclameslogan op en als die heeft afgedaan…. wordt het shirt eigendom van een Tanzaniaan.

Ik heb mijn collega voorgesteld Tanzanianen in het Utrechtse shirt te (laten) fotograferen. Iedereen die gebruik maakt van deze afbeelding maakt een bedrag over naar een Tanzaniaans goed doel. Zo kunnen de Tanzanianen geheel in de geest van Martens film hun eigen armoede exploiteren!

Meer over het werk van Renzo Martens op www.decorrespondent.nl

Werk van de Congolese kunstenaars is nog te zien in Galerie Fons Welters in Amsterdam

Schrijver: de Thuistoerist, 1 juni 2015

Geplaatst in de categorie: actualiteit

Renzo

Renzo Martens

armoede

4.5 met 4 stemmen

1.833

Er zijn 3 reacties op deze inzending:

Naam:: de Thuistoerist
Datum:: 1 juni 2015; Jan Frank, In 'Dieren eten' van Jonathan Safran Foer schrijft de auteur over zijn joodse grootmoeder, die tijdens de tweede wereldoorlog gekweld door honger een bedeltocht over het platteland maakt. Als een boer haar varkensvlees aanbiedt, weigert ze. 'Dan was wellicht de kans op overleven groter' lichtte ze toe aan haar kleinkind. 'Maar waar leef ik dan eigenlijk voor?'

Naam:: Jan Frank
Datum:: 1 juni 2015; Als je geen dak boven je hoofd hebt, maakt het je toch niet uit of er wel of geen logo op de tent staat? Als je geen kleren hebt zal het je worst wezen wat er op het gedoneerde T-shirt staat?

Naam:: Joanan Rutgers
Datum:: 1 juni 2015; Ontzettend veel westers geld is in Afrika in verkeerde handen gekomen en er zijn zelfs wapens voor gekocht. Tegenwoordig is Afrika allang geen ontwikkelingscontinent meer, maar is de rijkdom op veel plekken zelfs groter dan op westerse plekken en heerst het kapitalisme ook daar zonder gêne. Afrikanen zijn allang niet meer de zielige slachtoffers van niet te verhelpen armoede, maar ze zijn nu onze waardige rivalen in de economische wedloop.
Al die bootvluchtelingen misleiden dat beeld. Rijkdom en armoede vloeit in feite wereldwijd in elkaar over tot een vorm van gelijkheid. Westerse armoede is net zo erg als de armoede in Afrika. We moeten van dat dualistische denkbeeld af. Er zijn genoeg Afrikanen met gouden horloges, grote villa's en diners in peperdure restaurants. Laat je niets wijs maken. Zo doen veel islamieten ook vaak alsof ze enorm arm zijn, maar in feite bezitten ze grote huizen en leven ze in grote weelde. Kameleongedrag en mimicry.

Geef je reactie op deze inzending:

Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 8
Week 7	Week 6
Week 5	Week 4
Week 3	Week 2
Week 1	Week 0

Week 52	Week 51
Week 50	Week 49
Week 48	Week 47
Week 46	Week 45
Week 44	Week 42
Week 41	Week 40
Week 39	Week 37
Week 36	Week 35
Week 34	Week 33
Week 32	Week 31
Week 30	Week 29
Week 28	Week 27
Week 26	Week 25
Week 24	Week 23
Week 22	Week 21
Week 20	Week 19
Week 18	Week 17
Week 16	Week 15
Week 14	Week 13
Week 12	Week 11
Week 10	Week 9
Week 8	Week 7
Week 6	Week 5
Week 4	Week 3
Week 2	Week 1

Week 52	Week 51
Week 49	Week 48
Week 47	Week 46
Week 45	Week 44
Week 43	Week 42
Week 41	Week 40
Week 39	Week 38
Week 37	Week 36
Week 35	Week 34
Week 33	Week 32
Week 31	Week 30
Week 29	Week 28
Week 27	Week 26
Week 25	Week 24
Week 23	Week 22
Week 21	Week 20
Week 19	Week 18
Week 17	Week 16
Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 7
Week 6	Week 5
Week 4	Week 3
Week 2	Week 1

Week 52	Week 51
Week 50	Week 49
Week 48	Week 47
Week 46	Week 45
Week 44	Week 43
Week 42	Week 41
Week 40	Week 39
Week 38	Week 37
Week 36	Week 35
Week 34	Week 33
Week 32	Week 30
Week 29	Week 28
Week 27	Week 26
Week 25	Week 24
Week 23	Week 22
Week 21	Week 20
Week 19	Week 18
Week 17	Week 16
Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 8
Week 7	Week 6
Week 5	Week 4
Week 3	Week 2
Week 1

Week 52
Week 51	Week 50
Week 49	Week 48
Week 47	Week 46
Week 45	Week 44
Week 43	Week 42
Week 41	Week 40
Week 39	Week 38
Week 37	Week 36
Week 35	Week 34
Week 33	Week 32
Week 31	Week 30
Week 29	Week 28
Week 27	Week 26
Week 25	Week 24
Week 23	Week 22
Week 21	Week 20
Week 19	Week 18
Week 17	Week 16
Week 15	Week 14
Week 13	Week 12
Week 11	Week 10
Week 9	Week 8
Week 7	Week 6
Week 5	Week 3
Week 2	Week 1
Week 0

Week 53
Week 52	Week 51
Week 50	Week 49
Week 48	Week 47
Week 46	Week 45
Week 44	Week 43
Week 42	Week 41
Week 40	Week 39
Week 38	Week 37
Week 36	Week 35
Week 34	Week 33
Week 32	Week 31
Week 30	Week 29
Week 28	Week 27
Week 26	Week 25
Week 24	Week 23
Week 22	Week 21
Week 20	Week 19
Week 18	Week 17
Week 16	Week 15
Week 14	Week 13
Week 12	Week 11
Week 10	Week 9
Week 8	Week 7
Week 6	Week 5
Week 4	Week 3
Week 2	Week 1